1. CELE KSZTAŁCENIA W ZAWODZIE

Absolwent szkoły kształcącej w zawodzie technik ochrony środowiska powinien być przygotowany do wykonywania następujących zadań zawodowych:

1. badania stanu środowiska;
2. monitorowania poziomu zanieczyszczeń powietrza, wody i gleby;
3. sporządzania bilansów zanieczyszczeń odprowadzanych do atmosfery, wód oraz gleby;
4. planowania i prowadzenia racjonalnej gospodarki odpadami;
5. planowania i realizacji działań na rzecz ochrony środowiska.

2. EFEKTY KSZTAŁCENIA

Do wykonywania wyżej wymienionych zadań zawodowych niezbędne jest osiągnięcie zakładanych efektów kształcenia, na które składają się:

1. efekty kształcenia wspólne dla wszystkich zawodów;

   (BHP). Bezpieczeństwo i higiena pracy
   Uczeń:

   1. rozróżnia pojęcia związane z bezpieczeństwem i higieną pracy, ochroną przeciwpożarową, ochroną środowiska i ergonomią;
   2. rozróżnia zadania i uprawnienia instytucji oraz służb działających w zakresie ochrony pracy i ochrony środowiska w Polsce;
   3. określa prawa i obowiązki pracownika oraz pracodawcy w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy;
   4. przewiduje zagrożenia dla zdrowia i życia człowieka oraz mienia i środowiska związane z wykonywaniem zadań zawodowych;
   5. określa zagrożenia związane z występowaniem szkodliwych czynników w środowisku pracy;
   6. określa skutki oddziaływania czynników szkodliwych na organizm człowieka;
   7. organizuje stanowisko pracy zgodnie z obowiązującymi wymaganiami ergonomii, przepisami bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej i ochrony środowiska;
   8. stosuje środki ochrony indywidualnej i zbiorowej podczas wykonywania zadań zawodowych;
   9. przestrzega zasad bezpieczeństwa i higieny pracy oraz stosuje przepisy prawa dotyczące ochrony przeciwpożarowej i ochrony środowiska;
   10. udziela pierwszej pomocy poszkodowanym w wypadkach przy pracy oraz w stanach zagrożenia zdrowia i życia.

   (PDG). Podejmowanie i prowadzenie działalności gospodarczej
   Uczeń:

   1. stosuje pojęcia z obszaru funkcjonowania gospodarki rynkowej;
   2. stosuje przepisy prawa pracy, przepisy prawa dotyczące ochrony danych osobowych oraz przepisy prawa podatkowego i prawa autorskiego;
   3. stosuje przepisy prawa dotyczące prowadzenia działalności gospodarczej;
   4. rozróżnia przedsiębiorstwa i instytucje występujące w branży i powiązania między nimi;
   5. analizuje działania prowadzone przez przedsiębiorstwa funkcjonujące w branży;
   6. inicjuje wspólne przedsięwzięcia z różnymi przedsiębiorstwami z branży;
   7. przygotowuje dokumentację niezbędną do uruchomienia i prowadzenia działalności gospodarczej;
   8. prowadzi korespondencję związaną z prowadzeniem działalności gospodarczej;
   9. obsługuje urządzenia biurowe oraz stosuje programy komputerowe wspomagające prowadzenie działalności gospodarczej;
   10. planuje i podejmuje działania marketingowe prowadzonej działalności gospodarczej;
   11. optymalizuje koszty i przychody prowadzonej działalności gospodarczej.

   (JOZ). Język obcy ukierunkowany zawodowo
   Uczeń:

   1. posługuje się zasobem środków językowych (leksykalnych, gramatycznych, ortograficznych oraz fonetycznych), umożliwiających realizację zadań zawodowych;
   2. interpretuje wypowiedzi dotyczące wykonywania typowych czynności zawodowych artykułowane powoli i wyraźnie, w standardowej odmianie języka;
   3. analizuje i interpretuje krótkie teksty pisemne dotyczące wykonywania typowych czynności zawodowych;
   4. formułuje krótkie i zrozumiałe wypowiedzi oraz teksty pisemne umożliwiające komunikowanie się w środowisku pracy;
   5. korzysta z obcojęzycznych źródeł informacji.

   (KPS). Kompetencje personalne i społeczne
   Uczeń:

   1. przestrzega zasad kultury i etyki;
   2. jest kreatywny i konsekwentny w realizacji zadań;
   3. przewiduje skutki podejmowanych działań;
   4. jest otwarty na zmiany;
   5. potrafi radzić sobie ze stresem;
   6. aktualizuje wiedzę i doskonali umiejętności zawodowe;
   7. przestrzega tajemnicy zawodowej;
   8. potrafi ponosić odpowiedzialność za podejmowane działania;
   9. potrafi negocjować warunki porozumień;
   10. współpracuje w zespole.

   (OMZ). Organizacja pracy małych zespołów (wyłącznie dla zawodów nauczanych na poziomie technika)
   Uczeń:

   1. planuje pracę zespołu w celu wykonania przydzielonych zadań;
   2. dobiera osoby do wykonania przydzielonych zadań;
   3. kieruje wykonaniem przydzielonych zadań;
   4. ocenia jakość wykonania przydzielonych zadań;
   5. wprowadza rozwiązania techniczne i organizacyjne wpływające na poprawę warunków i jakość pracy;
   6. komunikuje się ze współpracownikami.
2. efekty kształcenia wspólne dla zawodów w ramach obszaru rolniczo-leśnego z ochroną środowiska, stanowiące podbudowę do kształcenia w zawodzie lub grupie zawodów PKZ(RL.g);

   PKZ(RL.g) Umiejętności stanowiące podbudowę do kształcenia w zawodach: technik ochrony środowiska, technik inżynierii środowiska i melioracji

   Uczeń:

   1. określa stan i zasoby środowiska przyrodniczego;
   2. charakteryzuje elementy środowiska przyrodniczego;
   3. przestrzega zasad prowadzenia racjonalnej gospodarki zasobami środowiska przyrodniczego;
   4. charakteryzuje rodzaje wód powierzchniowych i podziemnych;
   5. klasyfikuje gleby według określonych kryteriów;
   6. rozpoznaje rodzaje zanieczyszczeń oraz określa ich wpływ na środowisko;
   7. ocenia zmiany zachodzące w środowisku na skutek działalności człowieka;
   8. korzysta z map pogody oraz danych meteorologicznych i hydrologicznych;
   9. przestrzega zasad wykonywania rysunków technicznych oraz szkiców rysunkowych;
   10. stosuje przepisy prawa dotyczące ochrony i kształtowania środowiska oraz przestrzega norm w tym zakresie;
   11. stosuje programy komputerowe wspomagające wykonywanie zadań.
3. efekty kształcenia właściwe dla kwalifikacji wyodrębnionych w zawodzie technik ochrony środowiska opisane w:

   RL.08. Ocena stanu środowiska

   1. Wykonywanie badań dotyczących stanu środowiska

   Uczeń:

   1. planuje prace związane z badaniem i oceną stanu środowiska;
   2. lokalizuje punkty pomiaru parametrów powietrza, wody, gleby oraz natężenia hałasu i drgań;
   3. dobiera metody prowadzenia badań oraz aparaturę pomiarową w zależności od badanego komponentu środowiska;
   4. pobiera próbki komponentów środowiska do badań laboratoryjnych i terenowych;
   5. obsługuje urządzenia i aparaturę kontrolno-pomiarową;
   6. wykonuje oznaczenia laboratoryjne określonych komponentów środowiska;
   7. prowadzi badania procesów zachodzących w środowisku;
   8. opracowuje i ewidencjonuje wyniki badań;
   9. ocenia jakość komponentów środowiska na podstawie obowiązujących norm oraz przepisów prawa;
   10. organizuje działania związane monitoringiem zanieczyszczeń powietrza atmosferycznego, wód powierzchniowych i podziemnych, gleby oraz hałasu;
   11. opracowuje plany działań związanych z monitoringiem przyrody ożywionej;
   12. korzysta z systemu gromadzenia, przesyłania i przetwarzania danych;
   13. określa cele i przestrzega zasad zintegrowanego monitoringu środowiska przyrodniczego;
   14. wykonuje badania związane z prowadzeniem zintegrowanego monitoringu środowiska przyrodniczego;
   15. ocenia aktualny stan środowiska oraz opracowuje prognozy zmian zachodzących w środowisku;
   16. opracowuje plany działań w sytuacji wystąpienia zagrożeń ekologicznych;
   17. przewiduje zagrożenia dla zdrowia i życia człowieka, wynikające z prowadzonych prac laboratoryjnych i terenowych.

   2. Ocena stopnia zanieczyszczenia środowiska

   Uczeń:

   1. przestrzega zasad sporządzania bilansów zanieczyszczeń powietrza, wody i gleby;
   2. określa stężenie i rozmieszczenie zanieczyszczeń powietrza, wody i gleby w różnych regionach kraju;
   3. sporządza bilanse zanieczyszczeń wód płynących, powietrza i gleby;
   4. opracowuje wyniki bilansów z wykorzystaniem specjalistycznych programów komputerowych;
   5. określa dopuszczalny stopień zanieczyszczenia środowiska na podstawie obowiązujących norm i przepisów prawa;
   6. oblicza stopień redukcji zanieczyszczeń gazów odlotowych i ścieków;
   7. oblicza emisje zanieczyszczeń na podstawie wyników monitoringu;
   8. ocenia aktualny stan środowiska na podstawie bilansu zanieczyszczeń;
   9. korzysta z informacji zamieszczanych w katastrze wodnym;
   10. określa warunki wydawania pozwoleń emisyjnych i decyzji wodnoprawnych;
   11. opracowuje instrukcje gospodarowania wodą;
   12. rozpoznaje rodzaje zagrożeń i określa ich wpływ na środowisko;
   13. oblicza opłaty za korzystanie ze środowiska;
   14. określa wpływ oddziaływania inwestycji szczególnie szkodliwych na środowisko przyrodnicze i ludzi.

   RL.09. Planowanie i realizacja zadań związanych z ochroną środowiska

   1. Planowanie i wykonywanie zadań dotyczących ochrony wód

   Uczeń:

   1. przestrzega zasad eksploatacji ujęć wód powierzchniowych i podziemnych;
   2. rozpoznaje źródła zanieczyszczenia wód powierzchniowych i podziemnych;
   3. dobiera metody uzdatniania wody;
   4. planuje proces uzdatniania wody w zależności od jej składu chemicznego;
   5. dobiera urządzenia do uzdatniania wody przeznaczonej do określonych celów;
   6. obsługuje urządzenia stosowane w procesie uzdatniania wody przeznaczonej do celów pitnych i przemysłowych;
   7. klasyfikuje ścieki według określonych kryteriów;
   8. analizuje procesy zachodzące podczas oczyszczania ścieków miejskich i przemysłowych;
   9. dobiera urządzenia do oczyszczania różnego rodzaju ścieków;
   10. prowadzi prace związane z oczyszczaniem ścieków miejskich i przemysłowych;
   11. rozpoznaje rodzaje i elementy przydomowej oczyszczalni ścieków;
   12. kieruje pracami związanymi z budową i eksploatacją przydomowych oczyszczalni ścieków;
   13. prowadzi prace związane z zagospodarowaniem osadów ściekowych;
   14. korzysta z dokumentacji projektowych sieci wodociągowych i kanalizacyjnych.

   2. Planowanie oraz wykonywanie zadań dotyczących ochrony powietrza atmosferycznego

   Uczeń:

   1. rozpoznaje źródła zanieczyszczeń powietrza;
   2. określa rodzaj i stężenie zanieczyszczeń powietrza atmosferycznego;
   3. dobiera metody ochrony powietrza atmosferycznego przed zanieczyszczeniami;
   4. planuje działania związane z ograniczeniem emisji zanieczyszczeń do atmosfery;
   5. organizuje i prowadzi prace związane z usuwaniem zanieczyszczeń z powietrza atmosferycznego;
   6. propaguje stosowanie bezodpadowych technologii wytwarzania energii elektrycznej i cieplnej;
   7. określa wpływ hałasu na organizm człowieka i środowisko przyrodnicze;
   8. dobiera metody i środki ochrony przed hałasem;
   9. podejmuje działania związane z ograniczaniem hałasu i drgań w środowisku;
   10. stosuje przepisy prawa dotyczące ochrony przed hałasem i drganiami.

   3. Prowadzenie racjonalnej gospodarki odpadami oraz prac dotyczących ochrony gleb

   Uczeń:

   1. klasyfikuje odpady według określonych kryteriów;
   2. określa warunki i metody unieszkodliwiania odpadów;
   3. organizuje zbiórkę i wywóz odpadów komunalnych;
   4. przestrzega zasad składowania i magazynowania odpadów;
   5. sortuje odpady komunalne;
   6. dobiera sposoby zagospodarowania odpadów;
   7. dobiera metody unieszkodliwiania odpadów;
   8. prowadzi kampanię na rzecz ochrony środowiska;
   9. nadzoruje prace związane z eksploatacją składowiska odpadów komunalnych;
   10. prowadzi prace związane z kompostowaniem odpadów;
   11. planuje i prowadzi prace związane ze spalaniem odpadów komunalnych oraz eksploatacją spalarni;

   1. prowadzi prace związane z zagospodarowaniem odpadów niebezpiecznych;
   2. dobiera metody unieszkodliwiania odpadów przemysłowych;
   3. organizuje prace związane z przeróbką osadów ściekowych i eksploatacją urządzeń;
   4. rozpoznaje źródła zanieczyszczenia gleb;
   5. dobiera metody ochrony gleb przed degradacją i dewastacją;
   6. organizuje prace związane z rekultywacją gleb.

3. WARUNKI REALIZACJI KSZTAŁCENIA W ZAWODZIE

Szkoła podejmująca kształcenie w zawodzie technik ochrony środowiska powinna posiadać następujące pomieszczenia dydaktyczne:

1. pracownię badań środowiska, w której powinny być zorganizowane następujące stanowiska:
   1. stanowiska do badania wody i ścieków (jedno stanowisko dla dwóch uczniów), wyposażone w aparaturę kontrolno-pomiarową do badania wody i ścieków, modele urządzeń do uzdatniania wody i oczyszczania ścieków,
   2. stanowiska do badania jakości powietrza i poziomu hałasu (jedno stanowisko dla dwóch uczniów), wyposażone w: aparaturę kontrolno-pomiarową do poboru prób powietrza, badania jakości powietrza i poziomu hałasu, modele urządzeń ograniczających emisję gazów i pyłów w spalinach, modele ekranów akustycznych,
   3. stanowiska do badania jakości gleby (jedno stanowisko dla dwóch uczniów), wyposażone w aparaturę kontrolno-pomiarową do badania gleby;
   4. stanowisko do pomiarów meteorologicznych, wyposażone w: klatkę meteorologiczną, przyrządy pomiarowe, mapy pogody i zanieczyszczeń środowiska;
   ponadto pracownia powinna być wyposażona w: dygestorium, stoły laboratoryjne pokryte materiałem odpornym na chemikalia z doprowadzoną instalacją wodno-kanalizacyjną i elektryczną, szkło laboratoryjne, odczynniki laboratoryjne, instrukcje do wykonywania ćwiczeń, zestaw przepisów prawa oraz norm dotyczących ochrony i kształtowania środowiska; stanowisko komputerowe dla nauczyciela z dostępem do Internetu, z drukarką, ze skanerem, z projektorem multimedialnym oraz z pakietem programów biurowych; stanowiska komputerowe dla uczniów (jedno stanowisko dla dwóch uczniów), z pakietem programów biurowych oraz oprogramowaniem do wspomagania opracowywania wyników analiz;
2. pracownię ochrony środowiska, wyposażoną w: stanowisko komputerowe dla nauczyciela podłączone do sieci lokalnej z dostępem do Internetu, z drukarką, z ploterem i ze skanerem oraz projektorem multimedialnym, stanowiska komputerowe (jedno stanowisko dla jednego ucznia), wszystkie komputery podłączone do sieci lokalnej z dostępem do Internetu, pakiet programów biurowych, oprogramowanie do wspomagania projektowania procesów uzdatniania wody, oczyszczania ścieków, ochrony powietrza, wody i gleb oraz monitorowania stanu środowiska, zestaw przepisów prawa i norm dotyczących ochrony i kształtowania środowiska, przykładowe mapy, plany zagospodarowania przestrzennego, przykładowe wyniki analizy fizykochemicznej, chemicznej i mikrobiologicznej badanych elementów środowiska, natężenia hałasu, przykładową dokumentacje projektową, układ okresowy pierwiastków.

Kształcenie praktyczne może odbywać się w: pracowniach szkolnych, ośrodkach badań i kontroli środowiska, terenowych organach administracji rządowej, wydziałach ochrony środowiska, stacjach sanitarno-epidemiologicznych, działach ochrony środowiska przedsiębiorstw przemysłowych, ośrodkach badawczo-rozwojowych zajmujących się ochroną środowiska, miejskich przedsiębiorstwach wodociągów i kanalizacji, stacjach uzdatniania wody i oczyszczalniach ścieków, zakładach unieszkodliwiania odpadów, pracowniach ochrony środowiska biur projektowych, instytutach naukowo-badawczych oraz innych podmiotach stanowiących potencjalne miejsce zatrudnienia absolwentów szkół kształcących w zawodzie.

Szkoła organizuje praktyki zawodowe w podmiocie zapewniającym rzeczywiste warunki pracy właściwe dla nauczanego zawodu w wymiarze 4 tygodni (160 godzin).

4. Minimalna liczba godzin kształcenia zawodowego¹⁾

¹⁾ W szkole liczbę godzin kształcenia zawodowego należy dostosować do wymiaru godzin określonego w przepisach w sprawie ramowych planów nauczania w szkołach publicznych, przewidzianego dla kształcenia zawodowego, zachowując minimalną liczbę godzin wskazanych w tabeli odpowiednio dla efektów kształcenia wspólnych dla wszystkich zawodów i wspólnych dla zawodów w ramach obszaru kształcenia stanowiących podbudowę do kształcenia w zawodzie lub grupie zawodów oraz właściwych dla kwalifikacji wyodrębnionych w zawodzie.