1. CELE KSZTAŁCENIA W ZAWODZIE

Absolwent szkoły kształcącej w zawodzie pszczelarz powinien być przygotowany do wykonywania następujących zadań zawodowych:

1. prowadzenia pasieki metodami tradycyjnymi i ekologicznymi;
2. wykonywania prac związanych z prowadzeniem produkcji roślinnej i zwierzęcej;
3. prowadzenia i obsługi pojazdów, maszyn i urządzeń stosowanych w produkcji rolniczej i pszczelarskiej;
4. prowadzenia sprzedaży produktów rolniczych i pszczelarskich.

2. EFEKTY KSZTAŁCENIA

Do wykonywania wyżej wymienionych zadań zawodowych niezbędne jest osiągnięcie zakładanych efektów kształcenia, na które składają się:

1. efekty kształcenia wspólne dla wszystkich zawodów;

   (BHP). Bezpieczeństwo i higiena pracy
   Uczeń:

   1. rozróżnia pojęcia związane z bezpieczeństwem i higieną pracy, ochroną przeciwpożarową, ochroną środowiska i ergonomią;
   2. rozróżnia zadania i uprawnienia instytucji oraz służb działających w zakresie ochrony pracy i ochrony środowiska w Polsce;
   3. określa prawa i obowiązki pracownika oraz pracodawcy w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy;
   4. przewiduje zagrożenia dla zdrowia i życia człowieka oraz mienia i środowiska związane z wykonywaniem zadań zawodowych;
   5. określa zagrożenia związane z występowaniem szkodliwych czynników w środowisku pracy;
   6. określa skutki oddziaływania czynników szkodliwych na organizm człowieka;
   7. organizuje stanowisko pracy zgodnie z obowiązującymi wymaganiami ergonomii, przepisami bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej i ochrony środowiska;
   8. stosuje środki ochrony indywidualnej i zbiorowej podczas wykonywania zadań zawodowych;
   9. przestrzega zasad bezpieczeństwa i higieny pracy oraz stosuje przepisy prawa dotyczące ochrony przeciwpożarowej i ochrony środowiska;
   10. udziela pierwszej pomocy poszkodowanym w wypadkach przy pracy oraz w stanach zagrożenia zdrowia i życia.

   (PDG). Podejmowanie i prowadzenie działalności gospodarczej
   Uczeń:

   1. stosuje pojęcia z obszaru funkcjonowania gospodarki rynkowej;
   2. stosuje przepisy prawa pracy, przepisy prawa dotyczące ochrony danych osobowych oraz przepisy prawa podatkowego i prawa autorskiego;
   3. stosuje przepisy prawa dotyczące prowadzenia działalności gospodarczej;
   4. rozróżnia przedsiębiorstwa i instytucje występujące w branży i powiązania między nimi;
   5. analizuje działania prowadzone przez przedsiębiorstwa funkcjonujące w branży;
   6. inicjuje wspólne przedsięwzięcia z różnymi przedsiębiorstwami z branży;
   7. przygotowuje dokumentację niezbędną do uruchomienia i prowadzenia działalności gospodarczej;
   8. prowadzi korespondencję związaną z prowadzeniem działalności gospodarczej;
   9. obsługuje urządzenia biurowe oraz stosuje programy komputerowe wspomagające prowadzenie działalności gospodarczej;
   10. planuje i podejmuje działania marketingowe prowadzonej działalności gospodarczej;
   11. optymalizuje koszty i przychody prowadzonej działalności gospodarczej.

   (JOZ). Język obcy ukierunkowany zawodowo
   Uczeń:

   1. posługuje się zasobem środków językowych (leksykalnych, gramatycznych, ortograficznych oraz fonetycznych), umożliwiających realizację zadań zawodowych;
   2. interpretuje wypowiedzi dotyczące wykonywania typowych czynności zawodowych artykułowane powoli i wyraźnie, w standardowej odmianie języka;
   3. analizuje i interpretuje krótkie teksty pisemne dotyczące wykonywania typowych czynności zawodowych;
   4. formułuje krótkie i zrozumiałe wypowiedzi oraz teksty pisemne umożliwiające komunikowanie się w środowisku pracy;
   5. korzysta z obcojęzycznych źródeł informacji.

   (KPS). Kompetencje personalne i społeczne
   Uczeń:

   1. przestrzega zasad kultury i etyki;
   2. jest kreatywny i konsekwentny w realizacji zadań;
   3. przewiduje skutki podejmowanych działań;
   4. jest otwarty na zmiany;
   5. potrafi radzić sobie ze stresem;
   6. aktualizuje wiedzę i doskonali umiejętności zawodowe;
   7. przestrzega tajemnicy zawodowej;
   8. potrafi ponosić odpowiedzialność za podejmowane działania;
   9. potrafi negocjować warunki porozumień;
   10. współpracuje w zespole.

   (OMZ). Organizacja pracy małych zespołów (wyłącznie dla zawodów nauczanych na poziomie technika)
   Uczeń:

   1. planuje pracę zespołu w celu wykonania przydzielonych zadań;
   2. dobiera osoby do wykonania przydzielonych zadań;
   3. kieruje wykonaniem przydzielonych zadań;
   4. ocenia jakość wykonania przydzielonych zadań;
   5. wprowadza rozwiązania techniczne i organizacyjne wpływające na poprawę warunków i jakość pracy;
   6. komunikuje się ze współpracownikami.
2. efekty kształcenia wspólne dla zawodów w ramach obszaru rolniczo-leśnego z ochroną środowiska, stanowiące podbudowę do kształcenia w zawodzie lub grupie zawodów PKZ(RL.c) i PKZ(RL.d);

   PKZ(RL.c) Umiejętności stanowiące podbudowę do kształcenia w zawodach: ogrodnik, technik ogrodnik, pszczelarz, technik pszczelarz, rolnik, technik rolnik, technik architektury krajobrazu, technik hodowca koni, operator maszyn leśnych, technik leśnik, rybak śródlądowy, technik rybactwa śródlądowego, technik weterynarii, technik agrobiznesu, jeździec, mechanik-operator pojazdów i maszyn rolniczych, technik mechanizacji rolnictwa i agrotroniki

   Uczeń:

   1. wykonuje czynności kontrolno-obsługowe ciągników rolniczych;
   2. stosuje przepisy prawa dotyczące ruchu drogowego;
   3. przestrzega zasad kierowania ciągnikiem rolniczym;
   4. wykonuje czynności związane z prowadzeniem i obsługą ciągnika rolniczego w zakresie niezbędnym do uzyskania prawa jazdy kategorii T.

   PKZ(RL.d) Umiejętności stanowiące podbudowę do kształcenia w zawodach: pszczelarz, rolnik, technik pszczelarz, technik rolnik, technik agrobiznesu, mechanik-operator pojazdów i maszyn rolniczych, technik mechanizacji rolnictwa i agrotroniki

   Uczeń:

   1. rozróżnia pojazdy, maszyny, urządzenia i narzędzia stosowane w produkcji rolniczej;
   2. rozpoznaje części i podzespoły pojazdów, maszyn i urządzeń;
   3. rozpoznaje rodzaje korozji oraz określa sposoby ochrony metali przed korozją;
   4. rozróżnia czynniki siedliska i zabiegi uprawowe;
   5. rozpoznaje gleby i ocenia ich wartość rolniczą;
   6. klasyfikuje nawozy i ocenia ich wpływ na glebę i rośliny;
   7. rozpoznaje gatunki roślin i zwierząt;
   8. rozpoznaje rośliny uprawne i chwasty;
   9. rozpoznaje rasy i typy użytkowe zwierząt gospodarskich;
   10. stosuje programy komputerowe wspomagające wykonywanie zadań.
3. efekty kształcenia właściwe dla kwalifikacji wyodrębnionej w zawodzie pszczelarz opisane w części II:

   RL.04. Prowadzenie produkcji pszczelarskiej

   1. Prowadzenie produkcji roślinnej

   Uczeń:

   1. określa wpływ czynników klimatyczno-glebowych na wzrost i rozwój oraz plonowanie roślin;
   2. dobiera rośliny do warunków klimatyczno-glebowych i ekonomicznych danego rejonu;
   3. dobiera zmianowanie roślin uprawnych do określonych warunków gospodarstwa rolniczego;
   4. wykonuje prace związane z konserwacją urządzeń wodno-melioracyjnych;
   5. planuje nawożenie organiczne i mineralne;
   6. ocenia jakość materiału siewnego;
   7. przygotowuje materiał siewny do siewu;
   8. planuje zabiegi agrotechniczne do warunków glebowych i wymagań roślin uprawnych;
   9. wykonuje zabiegi agrotechniczne związane z produkcją roślin uprawnych;
   10. rozpoznaje choroby, szkodniki i chwasty roślin uprawnych;
   11. dobiera metody i środki ochrony roślin zgodnie z zasadami integrowanej ochrony roślin;
   12. dobiera narzędzia, urządzenia i maszyny do prac w produkcji roślinnej;
   13. obsługuje maszyny i urządzenia stosowane w produkcji roślinnej;
   14. prowadzi uprawę roślin zgodnie ze Zwykłą Dobrą Praktyką Rolniczą i z Zasadami Wzajemnej Zgodności oraz rachunkiem ekonomicznym;
   15. stosuje ekologiczne metody uprawy roślin;
   16. przestrzega warunków przechowywania produktów pochodzenia roślinnego;
   17. przechowuje oraz przygotowuje produkty pochodzenia roślinnego do sprzedaży;
   18. prowadzi sprzedaż bezpośrednią produktów pochodzenia roślinnego.

   2. Prowadzenie produkcji zwierzęcej

        Uczeń:

   1. określa położenie narządów i układów w organizmach zwierząt gospodarskich;
   2. określa procesy życiowe zachodzące w organizmie zwierząt gospodarskich;
   3. rozpoznaje gatunki, typy użytkowe i rasy zwierząt gospodarskich;
   4. określa kierunki chowu zwierząt gospodarskich;
   5. rozpoznaje i ocenia jakość pasz stosowanych w żywieniu zwierząt gospodarskich;
   6. przygotowuje, konserwuje i przechowuje pasze;
   7. analizuje wpływ racjonalnego żywienia zwierząt gospodarskich na wyniki produkcyjne i ekonomiczne;
   8. dobiera narzędzia, urządzenia i maszyny do prac w produkcji zwierzęcej;
   9. obsługuje maszyny i urządzenia stosowane w produkcji zwierzęcej;
   10. wykonuje prace związane z żywieniem, rozrodem oraz pielęgnacją zwierząt gospodarskich;
   11. wykonuje prace związane z higieną zwierząt i utrzymaniem pomieszczeń gospodarskich;
   12. określa warunki zoohigieniczne w pomieszczeniach dla zwierząt gospodarskich;
   13. prowadzi produkcję zwierzęcą zgodnie ze Zwykłą Dobrą Praktyką Rolniczą i z Zasadami Wzajemnej Zgodności;
   14. rozpoznaje objawy chorobowe na podstawie wyglądu i zachowania zwierząt gospodarskich;
   15. przestrzega zasad identyfikacji i rejestracji oraz obrotu zwierzętami gospodarskimi;
   16. stosuje metody ekologiczne w produkcji zwierzęcej;
   17. przygotowuje zwierzęta do aukcji, pokazów i wystaw;
   18. przygotowuje zwierzęta i produkty pochodzenia zwierzęcego do sprzedaży;
   19. prowadzi sprzedaż bezpośrednią zwierząt i produktów pochodzenia zwierzęcego.

   3. Prowadzenie gospodarki pasiecznej

   Uczeń:

   1. rozróżnia rasy pszczół;
   2. określa budowę morfologiczną i anatomiczną oraz procesy fizjologiczne zachodzące w organizmie pszczół;
   3. ocenia stan rodziny pszczelej w różnych porach roku;
   4. ocenia wartość użytkową i hodowlaną pszczół i ich mieszańców;
   5. zakłada i prowadzi pasiekę;
   6. kieruje rozwojem rodzin pszczelich w sezonie pasiecznym;
   7. prowadzi prace związane z rozmnażaniem rodzin pszczelich;
   8. prowadzi wychów i wymianę matek pszczelich;
   9. prowadzi gospodarkę wędrowną pszczół;
   10. rozpoznaje choroby i szkodniki pszczół oraz szkodniki produktów pszczelich;
   11. dobiera metody zwalczania chorób i szkodników pszczół;
   12. prowadzi pasiekę metodami tradycyjnymi i ekologicznymi;
   13. organizuje i prowadzi pozyskiwanie miodu, pyłku, wosku, mleczka, propolisu i pierzgi oraz jadu pszczelego;
   14. ocenia jakość produktów pszczelich;
   15. przetwarza produkty pszczele;
   16. przestrzega warunków przechowywania produktów pszczelich;
   17. przygotowuje produkty pszczele do sprzedaży zgodnie z obowiązującymi normami;
   18. prowadzi sprzedaż bezpośrednią produktów pszczelich;
   19. przestrzega zasad rachunku ekonomicznego podczas prowadzenia pasieki.

   4. Wykorzystywanie zasobów bazy pożytkowej

   Uczeń:

   1. klasyfikuje pożytki pszczele według określonych kryteriów;
   2. rozpoznaje rośliny pożytkowe;
   3. ocenia wydajność nektarową i miodową roślin pożytkowych;
   4. szacuje zasoby bazy pożytkowej w rejonie;
   5. dobiera rośliny do poprawy bazy pożytkowej;
   6. poprawia bazę pożytkową wokół pasieki;
   7. określa odległość pasieki od bazy pożytkowej;
   8. określa potrzeby pokarmowe rodziny pszczelej;
   9. dostosowuje wielkość pasieki do zasobów bazy pożytkowej.

3. WARUNKI REALIZACJI KSZTAŁCENIA W ZAWODZIE

Szkoła podejmująca kształcenie w zawodzie pszczelarz powinna posiadać następujące pomieszczenia dydaktyczne:

1. pracownię pasieczną, wyposażoną w: sprzęt do obsługi rodzin pszczelich, wychowu matek pszczelich, wirowania i konfekcjonowania miodu, wytopu i klarowania wosku, pozyskiwania pyłku, propolisu, mleczka i jadu pszczelego, środki ochrony indywidualnej, pasieczysko z co najmniej 30 pniami z różnymi typami uli i kompletnym wyposażeniem uli, pasiekę zarodową prowadzącą programy hodowlane;
2. pracownię produkcji rolniczej, wyposażoną w: próbki nasion roślin uprawnych i miododajnych, okazy naturalne roślin i szkodników, atlasy roślin, zwierząt, chorób, chwastów i szkodników, przekroje, modele zwierząt gospodarskich, przykładowe karty technologiczne, próbki pasz, nawozów i środków ochrony roślin, katalogi maszyn, urządzeń i narzędzi stosowanych w produkcji rolniczej i pszczelarskiej;
3. pracownię techniczną, wyposażoną w: przekroje, modele pojazdów, maszyn i narzędzi oraz ich części, instrukcje obsługi maszyn i pojazdów rolniczych, budowle i sprzęt pasieczny, modele uli i pasieczyska, próbki materiałów do wyrobu i konserwacji uli.

Ponadto szkoła powinna posiadać pojazdy do nauki jazdy, plac manewrowy do nauki jazdy oraz poligon do nauki pracy maszynami rolniczymi.

Kształcenie praktyczne może odbywać się w: pracowniach i warsztatach szkolnych, placówkach kształcenia ustawicznego i placówkach kształcenia praktycznego, przedsiębiorstwach specjalizujących się w wytwarzaniu i przetwarzaniu miodu i innych produktów pszczelich oraz w indywidualnych gospodarstwach rolnych z działalnością pszczelarską.

Szkoła przygotowuje ucznia do kierowania ciągnikiem rolniczym z przyczepą (przyczepami) lub pojazdem wolnobieżnym z przyczepą (przyczepami). Egzamin państwowy, wymagany do uzyskania prawa jazdy odpowiedniej kategorii, jest przeprowadzany zgodnie z przepisami ustawy z dnia 5 stycznia 2011 r. o kierujących pojazdami (Dz. U. Nr 30, poz. 151, z późn. zm.).

Szkoła przygotowuje ucznia do uzyskania uprawnień do wykonywania usług inseminacji matek pszczelich, których nabycie jest potwierdzone egzaminem przeprowadzanym przez podmiot, który uzyskał zgodę ministra właściwego dla rolnictwa zgodnie z ustawą z dnia 29 czerwca 2007 roku o organizacji hodowli i rozrodzie zwierząt gospodarskich (Dz. U. poz. 921, z późn. zm.¹⁾).

4. Minimalna liczba godzin kształcenia zawodowego²⁾

5. MOŻLIWOŚCI UZYSKIWANIA DODATKOWYCH KWALIFIKACJI W ZAWODACH W RAMACH OBSZARU KSZTAŁCENIA OKREŚLONEGO W KLASYFIKACJI ZAWODÓW SZKOLNICTWA ZAWODOWEGO

Absolwent szkoły kształcącej w zawodzie pszczelarz po potwierdzeniu kwalifikacji RL.04. Prowadzenie produkcji pszczelarskiej może uzyskać dyplom potwierdzający kwalifikacje w zawodzie technik pszczelarz po potwierdzeniu dodatkowo kwalifikacji RL.17. Organizacja i nadzorowanie produkcji rolniczej i pszczelarskiej oraz uzyskaniu wykształcenia średniego lub średniego branżowego.

¹⁾ Zmiany wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 2008 r. poz. 1056, z 2009 r. poz. 1775, z 2010 r. poz. 857 oraz z 2011 r. poz. 622.

²⁾ W szkole liczbę godzin kształcenia zawodowego należy dostosować do wymiaru godzin określonego w przepisach w sprawie ramowych planów nauczania w szkołach publicznych, przewidzianego dla kształcenia zawodowego, zachowując minimalną liczbę godzin wskazanych w tabeli odpowiednio dla efektów kształcenia: wspólnych dla wszystkich zawodów i wspólnych dla zawodów w ramach obszaru kształcenia stanowiących podbudowę do kształcenia w zawodzie lub grupie zawodów oraz właściwych dla kwalifikacji wyodrębnionych w zawodzie.