1. CELE KSZTAŁCENIA W ZAWODZIE

Absolwent szkoły kształcącej w zawodzie opiekunka dziecięca powinien być przygotowany do wykonywania następujących zadań zawodowych:

1. planowania i organizowania pracy opiekuńczej, wychowawczej i edukacyjnej;
2. pielęgnowania dziecka zdrowego, chorego i niepełnosprawnego;
3. prowadzenia działań wychowawczych i edukacyjnych wspomagających rozwój psychomotoryczny dziecka;
4. promowania zdrowia i prowadzenia działań profilaktycznych;
5. udzielania pomocy w stanach zagrożenia zdrowotnego dziecka.

2. EFEKTY KSZTAŁCENIA

Do wykonywania wyżej wymienionych zadań zawodowych niezbędne jest osiągnięcie zakładanych efektów kształcenia, na które składają się:

1. efekty kształcenia wspólne dla wszystkich zawodów;

   (BHP). Bezpieczeństwo i higiena pracy
   Uczeń:

   1. rozróżnia pojęcia związane z bezpieczeństwem i higieną pracy, ochroną przeciwpożarową, ochroną środowiska i ergonomią;
   2. rozróżnia zadania i uprawnienia instytucji oraz służb działających w zakresie ochrony pracy i ochrony środowiska w Polsce;
   3. określa prawa i obowiązki pracownika oraz pracodawcy w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy;
   4. przewiduje zagrożenia dla zdrowia i życia człowieka oraz mienia i środowiska związane z wykonywaniem zadań zawodowych;
   5. określa zagrożenia związane z występowaniem szkodliwych czynników w środowisku pracy;
   6. określa skutki oddziaływania czynników szkodliwych na organizm człowieka;
   7. organizuje stanowisko pracy zgodnie z obowiązującymi wymaganiami ergonomii, przepisami bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej i ochrony środowiska;
   8. stosuje środki ochrony indywidualnej i zbiorowej podczas wykonywania zadań zawodowych;
   9. przestrzega zasad bezpieczeństwa i higieny pracy oraz stosuje przepisy prawa dotyczące ochrony przeciwpożarowej i ochrony środowiska;
   10. udziela pierwszej pomocy poszkodowanym w wypadkach przy pracy oraz w stanach zagrożenia zdrowia i życia.

   (PDG). Podejmowanie i prowadzenie działalności gospodarczej
   Uczeń:

   1. stosuje pojęcia z obszaru funkcjonowania gospodarki rynkowej;
   2. stosuje przepisy prawa pracy, przepisy prawa dotyczące ochrony danych osobowych oraz przepisy prawa podatkowego i prawa autorskiego;
   3. stosuje przepisy prawa dotyczące prowadzenia działalności gospodarczej;
   4. rozróżnia przedsiębiorstwa i instytucje występujące w branży i powiązania między nimi;
   5. analizuje działania prowadzone przez przedsiębiorstwa funkcjonujące w branży;
   6. inicjuje wspólne przedsięwzięcia z różnymi przedsiębiorstwami z branży;
   7. przygotowuje dokumentację niezbędną do uruchomienia i prowadzenia działalności gospodarczej;
   8. prowadzi korespondencję związaną z prowadzeniem działalności gospodarczej;
   9. obsługuje urządzenia biurowe oraz stosuje programy komputerowe wspomagające prowadzenie działalności gospodarczej;
   10. planuje i podejmuje działania marketingowe prowadzonej działalności gospodarczej;
   11. optymalizuje koszty i przychody prowadzonej działalności gospodarczej.

   (JOZ). Język obcy ukierunkowany zawodowo
   Uczeń:

   1. posługuje się zasobem środków językowych (leksykalnych, gramatycznych, ortograficznych oraz fonetycznych), umożliwiających realizację zadań zawodowych;
   2. interpretuje wypowiedzi dotyczące wykonywania typowych czynności zawodowych artykułowane powoli i wyraźnie, w standardowej odmianie języka;
   3. analizuje i interpretuje krótkie teksty pisemne dotyczące wykonywania typowych czynności zawodowych;
   4. formułuje krótkie i zrozumiałe wypowiedzi oraz teksty pisemne umożliwiające komunikowanie się w środowisku pracy;
   5. korzysta z obcojęzycznych źródeł informacji.

   (KPS). Kompetencje personalne i społeczne
   Uczeń:

   1. przestrzega zasad kultury i etyki;
   2. jest kreatywny i konsekwentny w realizacji zadań;
   3. przewiduje skutki podejmowanych działań;
   4. jest otwarty na zmiany;
   5. potrafi radzić sobie ze stresem;
   6. aktualizuje wiedzę i doskonali umiejętności zawodowe;
   7. przestrzega tajemnicy zawodowej;
   8. potrafi ponosić odpowiedzialność za podejmowane działania;
   9. potrafi negocjować warunki porozumień;
   10. współpracuje w zespole.

   (OMZ). Organizacja pracy małych zespołów (wyłącznie dla zawodów nauczanych na poziomie technika)
   Uczeń:

   1. planuje pracę zespołu w celu wykonania przydzielonych zadań;
   2. dobiera osoby do wykonania przydzielonych zadań;
   3. kieruje wykonaniem przydzielonych zadań;
   4. ocenia jakość wykonania przydzielonych zadań;
   5. wprowadza rozwiązania techniczne i organizacyjne wpływające na poprawę warunków i jakość pracy;
   6. komunikuje się ze współpracownikami.
2. efekty kształcenia wspólne dla zawodów w ramach obszaru medyczno-społecznego, stanowiące podbudowę do kształcenia w zawodzie lub grupie zawodów PKZ(MS.a);

   PKZ(MS.a) Umiejętności stanowiące podbudowę do kształcenia w zawodach: opiekun medyczny, terapeuta zajęciowy, ortoptystka, opiekunka dziecięca, technik masażysta, higienistka stomatologiczna, asystentka stomatologiczna, technik ortopeda, technik dentystyczny, protetyk słuchu, technik farmaceutyczny, technik sterylizacji medycznej, technik elektroradiolog, technik elektroniki i informatyki medycznej

   Uczeń:

   1. wyjaśnia ogólną budowę i funkcje organizmu człowieka;
   2. charakteryzuje podstawowe pojęcia z zakresu zdrowia oraz promocji i profilaktyki zdrowia;
   3. przestrzega zasad promocji zdrowia i zdrowego stylu życia;
   4. wyjaśnia pojęcia z zakresu patologii, charakteryzuje objawy i przyczyny zaburzeń oraz zmian chorobowych;
   5. przestrzega zasad postępowania w przypadku podejrzenia występowania przemocy;
   6. charakteryzuje stany nagłego zagrożenia życia;
   7. dokonuje oceny parametrów podstawowych funkcji życiowych;
   8. udziela, zgodnie z kompetencjami zawodowymi, pierwszej pomocy w stanach zagrożenia życia i zdrowia;
   9. rozróżnia sposoby postępowania w razie bezpośredniego kontaktu z materiałem biologicznie skażonym;
   10. przestrzega zasad bezpieczeństwa związanych z materiałami biologicznie skażonymi;
   11. przestrzega zasad aseptyki i antyseptyki;
   12. komunikuje się z pacjentem, jego rodziną i grupą społeczną;
   13. charakteryzuje prawne i etyczne uwarunkowania zawodu;
   14. identyfikuje miejsce i rolę zawodu w ramach organizacji systemu ochrony zdrowia na poziomie krajowym i europejskim;
   15. sporządza, prowadzi i archiwizuje dokumentację medyczną zgodnie z przepisami prawa;
   16. stosuje przepisy prawa dotyczące realizacji zadań zawodowych;
   17. współpracuje w zespole wielodyscyplinarnym zapewniającym ciągłość opieki nad pacjentem;
   18. charakteryzuje organizację ochrony zdrowia w Polsce;
   19. wyjaśnia zasady funkcjonowania systemu ubezpieczeń zdrowotnych w Polsce;
   20. określa źródła i sposoby finansowania świadczeń zdrowotnych;
   21. wyjaśnia specyfikę rynku usług medycznych;
   22. przestrzega zasad etycznego postępowania w stosunku do pacjentów oraz współpracowników;
   23. posługuje się językiem migowym (nie dotyczy zawodu technik masażysta nauczanego w technikum);
   24. stosuje programy komputerowe wspomagające wykonywanie zadań.
3. efekty kształcenia właściwe dla kwalifikacji wyodrębnionej w zawodzie opiekunka dziecięca opisane w części II:

   MS.11. Świadczenie usług opiekuńczych i wspomagających rozwój dziecka

   1. Pielęgnowanie dziecka zdrowego

   Uczeń:

   1. zapewnia bezpieczeństwo dziecku;
   2. rozpoznaje i określa potrzeby dziecka zdrowego, dostrzega związek między zaspakajaniem potrzeb a rozwojem dziecka;
   3. zaspakaja potrzeby biologiczne dziecka stosownie do jego wieku oraz stanu psychofizycznego;
   4. wykonuje zabiegi higieniczno-pielęgnacyjne zgodnie z obowiązującymi zasadami i procedurami;
   5. planuje profilaktykę próchnicy i schorzeń wieku dziecięcego;
   6. prowadzi działania profilaktyczne oraz kształtuje nawyki prozdrowotne;
   7. określa normy rozwoju fizycznego dziecka i dobiera metody jego oceny;
   8. obserwuje i ocenia rozwój fizyczny dziecka;
   9. rozpoznaje symptomy krzywdzenia dziecka oraz przestrzega procedur postępowania w przypadku ich podejrzenia;
   10. dba o odżywianie dziecka zgodne z normami żywieniowymi;
   11. analizuje jadłospisy pod kątem zawartości składników pokarmowych;
   12. przygotowuje podstawowe posiłki, uwzględniające zalecenia dietetyczne;
   13. analizuje i prowadzi dokumentację pielęgnacyjną dziecka zdrowego;
   14. planuje formy i zasady współpracy oraz współpracuje z pracownikami placówki w zakresie pielęgnowania dziecka;
   15. planuje i organizuje czynności pielęgnacyjne u dziecka zdrowego, uwzględniając specyfikę placówki, w której przebywa dziecko;
   16. określa cele, zadania i wymagania zdrowotno-higieniczne dla instytucji opiekuńczo-  -wychowawczych sprawujących opiekę nad małym dzieckiem.

   2. Pielęgnowanie dziecka chorego i niepełnosprawnego

   Uczeń:

   1. zapewnia bezpieczeństwo dziecku choremu i niepełnosprawnemu;
   2. rozpoznaje potrzeby dziecka chorego i niepełnosprawnego;
   3. zaspakaja potrzeby biologiczne i psychospołeczne dziecka chorego i niepełnosprawnego z uwzględnieniem jego wieku i stanu zdrowia;
   4. przestrzega zasad pielęgnowania dziecka ze schorzeniami poszczególnych układów i narządów;
   5. wykonuje zabiegi higieniczno-pielęgnacyjne, dostosowując technikę ich wykonania do stanu zdrowia dziecka i zaleceń zespołu terapeutycznego;
   6. określa przyczyny i objawy kliniczne chorób wieku dziecięcego, metody ich leczenia i zapobiegania im;
   7. ocenia wypływ choroby na stan psychiczny dziecka;
   8. reaguje na zmiany w wyglądzie i zachowaniu dziecka chorego;
   9. dokonuje pomiaru parametrów życiowych u dziecka oraz interpretuje wyniki;
   10. rozróżnia rodzaje niepełnosprawności oraz metody rehabilitacji;
   11. uczestniczy w rehabilitacji dziecka niepełnosprawnego;
   12. przestrzega zasad i drogi podawania leków;
   13. podaje dziecku leki na zlecenie lekarza;
   14. określa rolę mechanizmów obronnych i adaptacyjnych organizmu dziecka;
   15. prowadzi dokumentację pielęgnacyjną dziecka chorego;
   16. dobiera formy i przestrzega zasad współpracy z zespołem terapeutycznym;
   17. charakteryzuje organizację i specyfikę pracy w placówce opieki nad dzieckiem oraz współpracuje z zespołem terapeutycznym;
   18. towarzyszy dziecku podczas badań i zabiegów specjalistycznych.

   3. Wychowanie i edukowanie dziecka

   Uczeń:

   1. przestrzega norm i określa fazy rozwoju małego dziecka, charakteryzuje podstawowe procesy psychiczne dziecka;
   2. ocenia rozwój psychomotoryczny dziecka w zakresie poszczególnych sfer;
   3. dobiera materiały i pomoce dydaktyczne dla dzieci w poszczególnych grupach rozwojowych;
   4. prowadzi zabawy stymulujące rozwój dziecka w zakresie poszczególnych sfer z uwzględnieniem wieku dziecka i jego możliwości psychofizycznych;
   5. analizuje i dobiera utwory literackie do wieku i możliwości percepcyjnych dziecka;
   6. stymuluje aktywność werbalną dziecka, wykorzystując różne techniki i utwory literackie;
   7. przygotowuje i przedstawia inscenizacje dla dzieci;
   8. charakteryzuje czynniki wpływające na kształtowanie osobowości i zachowanie dziecka;
   9. kształtuje u dziecka pozytywne zachowania i cechy osobowości;
   10. stosuje metody zapobiegania negatywnym zachowaniom dziecka;
   11. dobiera metody rozwijania samodzielności dziecka;
   12. rozwija samodzielność dziecka różnymi metodami;
   13. określa rodzaje i etapy procesu adaptacji dziecka do nowych warunków oraz wspiera dziecko w okresie adaptacji;
   14. stosuje metody łagodzenia negatywnych emocji u dziecka;
   15. określa istotę i fazy choroby sierocej oraz stwarza warunki zapobiegające powstawaniu i rozwojowi choroby sierocej;
   16. określa zaburzenia rozwojowe i problemy wychowawcze występujące u małego dziecka;
   17. dobiera metody pracy wychowawczej z dzieckiem niepełnosprawnym i stwarzającym problemy wychowawcze;
   18. planuje i prowadzi indywidualne zajęcia wyrównawcze;
   19. organizuje pracę wychowawczą w poszczególnych grupach rozwojowych;
   20. planuje formy współpracy z opiekunami dziecka oraz specjalistami w zakresie wspomagania rozwoju i wychowania;
   21. współpracuje z opiekunami dziecka oraz specjalistami w zakresie wspomagania rozwoju i wychowania;
   22. ocenia efekty pracy dydaktyczno-wychowawczej.

   4. Rozwijanie wrażliwości artystycznej dziecka

   Uczeń:

   1. wykonuje pomoce dydaktyczne, dekoracje okolicznościowe, scenografie oraz lalki, kukiełki i kostiumy do inscenizacji i balów, posługując się różnymi technikami plastycznymi;
   2. dobiera techniki plastyczne i metody prowadzenia zajęć do wieku i możliwości dziecka;
   3. prowadzi zajęcia techniczne i plastyczne z dziećmi w poszczególnych grupach rozwojowych;
   4. wykonuje z dziećmi i dla dzieci zabawki i prace plastyczne z różnorodnych materiałów i surowców;
   5. rozwija zainteresowania dzieci twórczością plastyczną i techniczną;
   6. określa rolę utworów muzycznych w rozwoju i kształtowaniu osobowości dziecka;
   7. dobiera utwory muzyczne dla dzieci w poszczególnych grupach rozwojowych;
   8. śpiewa piosenki dziecięce i gra na wybranych instrumentach muzycznych;
   9. tworzy proste układy taneczne do muzyki z uwzględnieniem wieku, poziomu rozwoju i możliwości dzieci;
   10. prowadzi zabawy muzyczno-ruchowe z uwzględnieniem wieku, poziomu rozwoju i możliwości dzieci.

3. WARUNKI REALIZACJI KSZTAŁCENIA W ZAWODZIE

Szkoła podejmująca kształcenie w zawodzie opiekunka dziecięca powinna posiadać następujące pomieszczenia dydaktyczne:

1. pracownię wychowania dziecka, wyposażoną w: zabawki i pomoce dydaktyczne do stymulacji wszechstronnego rozwoju niemowlęcia oraz dziecka w 2., 3. i 4. roku życia; kąciki tematyczne, płyty CD z piosenkami i bajkami dla dzieci, flanelograf z elementami graficznymi, plansze i tablice dotyczące fonetyki, sprzęt i pomoce do przedstawień, teatrzyków dla dzieci, stanowisko z lustrem do ćwiczeń aparatu artykulacyjnego, narzędzia diagnozujące rozwój psychomotoryczny dziecka, biblioteczkę z literaturą dla dzieci, biblioteczkę tematyczną wyposażoną w literaturę przedmiotową, czasopisma, albumy, filmy dydaktyczne dotyczące wychowania dziecka, psychologii, pedagogiki, defektologii, sprzęt audiowizualny, taki jak: telewizor, odtwarzacz DVD, odtwarzacz video, rzutnik pisma; ekran biały, komputer z pakietem programów biurowych, projektor multimedialny;
2. pracownię pielęgnowania dziecka, wyposażoną w: łóżeczka dla noworodków i niemowląt, stoły do przewijania, fantomy noworodka i niemowlęcia, stolik zabiegowy, wagę lekarską, kącik do kąpieli, kącik do karmienia niemowlęcia, kącik higieniczny, instalację bieżącej wody, bieliznę pościelową, bieliznę dziecięcą, środki do pielęgnacji, środki antyseptyczne, sprzęt i przybory do: toalety i kąpieli niemowląt, pojenia i karmienia niemowląt, mierzenia temperatury, toalety jamy ustnej, likwidacji zmian skórnych, pomoce dydaktyczne do promowania zdrowia, biblioteczkę tematyczną wyposażoną w literaturę przedmiotową, czasopisma, albumy i filmy dotyczące anatomii i fizjologii oraz pielęgnowania dziecka i schorzeń wieku dziecięcego;
3. pracownię muzyczną, wyposażoną w: płytotekę z utworami dla dzieci, muzyką poważną i ludową, śpiewniki dziecięce, instrumenty muzyczne, biblioteczkę tematyczną wyposażoną w literaturę przedmiotową i czasopisma dotyczące edukacji muzycznej;
4. pracownię plastyczno-techniczną wyposażoną w: materiały, narzędzia i przybory do prac technicznych i plastycznych, maszynę do szycia, żelazko i deskę do prasowania, zgrzewarkę do folii, instalację ciepłej wody, szafy, tablice korkowe, stoły do pracy, biblioteczkę tematyczną wyposażoną w literaturę przedmiotową i czasopisma dotyczące edukacji plastycznej;
5. pracownię pierwszej pomocy, wyposażoną w: fantomy osoby dorosłej, dziecka, niemowlęcia do resuscytacji krążeniowo-oddechowej, wyroby medyczne do: bandażowania, zakładania opatrunków, okładów, tamowania krwawień, unieruchamiania kończyn, środki do dezynfekcji ran, przyrządy do pomiaru temperatury i aparat do pomiaru ciśnienia, apteczkę pierwszej pomocy, filmy dydaktyczne dotyczące pierwszej pomocy.

Kształcenie praktyczne może odbywać się w: pracowniach szkolnych oraz placówkach dziennej i całodobowej opieki nad dziećmi (żłobkach, przedszkolach, domach małego dziecka).

Praktyka zawodowa powinna być zorganizowana w wymiarze 4 tygodni (160 godzin).

4. Minimalna liczba godzin kształcenia zawodowego^{1) 2)}

¹⁾ W szkole liczbę godzin kształcenia zawodowego należy dostosować do wymiaru godzin określonego w przepisach w sprawie ramowych planów nauczania w szkołach publicznych, przewidzianego dla kształcenia zawodowego, zachowując, z wyjątkiem szkoły policealnej dla dorosłych, minimalną liczbę godzin wskazanych w tabeli odpowiednio dla efektów kształcenia: wspólnych dla wszystkich zawodów i wspólnych dla zawodów w ramach obszaru kształcenia stanowiących podbudowę do kształcenia w zawodzie lub grupie zawodów oraz właściwych dla kwalifikacji wyodrębnionych w zawodzie.

²⁾ Dla absolwentów liceum profilowanego o profilu socjalnym, podejmujących kształcenie w zawodzie na kwalifikacyjnym kursie zawodowym, przez okres 3 lat od dnia wejścia w życie niniejszego rozporządzenia, minimalna liczba godzin kształcenia zawodowego wynosi 912 godzin dla efektów kształcenia: wspólnych dla wszystkich zawodów i wspólnych dla zawodów w ramach obszaru kształcenia stanowiących podbudowę do kształcenia w zawodzie lub grupie zawodów oraz właściwych dla kwalifikacji wyodrębnionej w zawodzie.