Kierunek: operator maszyn leśnych

  1. CELE KSZTAŁCENIA W ZAWODZIE

Absolwent szkoły kształcącej w zawodzie operator maszyn leśnych powinien być przygotowany do wykonywania następujących zadań zawodowych:

  1. pozyskiwania surowca drzewnego i innych produktów leśnych;
  2. wykonywania zabiegów stosowanych w gospodarce leśnej;
  3. prowadzenia i obsługi ciągnika wraz z urządzeniami doczepianymi i podwieszanymi;
  4. obsługiwania i konserwacji maszyn i urządzeń stosowanych do prac leśnych.
  1. EFEKTY KSZTAŁCENIA

Do wykonywania wyżej wymienionych zadań zawodowych niezbędne jest osiągnięcie zakładanych efektów kształcenia, na które składają się:

  1. efekty kształcenia wspólne dla wszystkich zawodów;

    (BHP). Bezpieczeństwo i higiena pracy
    Uczeń:

    1. rozróżnia pojęcia związane z bezpieczeństwem i higieną pracy, ochroną przeciwpożarową, ochroną środowiska i ergonomią;
    2. rozróżnia zadania i uprawnienia instytucji oraz służb działających w zakresie ochrony pracy i ochrony środowiska w Polsce;
    3. określa prawa i obowiązki pracownika oraz pracodawcy w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy;
    4. przewiduje zagrożenia dla zdrowia i życia człowieka oraz mienia i środowiska związane z wykonywaniem zadań zawodowych;
    5. określa zagrożenia związane z występowaniem szkodliwych czynników w środowisku pracy;
    6. określa skutki oddziaływania czynników szkodliwych na organizm człowieka;
    7. organizuje stanowisko pracy zgodnie z obowiązującymi wymaganiami ergonomii, przepisami bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej i ochrony środowiska;
    8. stosuje środki ochrony indywidualnej i zbiorowej podczas wykonywania zadań zawodowych;
    9. przestrzega zasad bezpieczeństwa i higieny pracy oraz stosuje przepisy prawa dotyczące ochrony przeciwpożarowej i ochrony środowiska;
    10. udziela pierwszej pomocy poszkodowanym w wypadkach przy pracy oraz w stanach zagrożenia zdrowia i życia.

    (PDG). Podejmowanie i prowadzenie działalności gospodarczej
    Uczeń:

    1. stosuje pojęcia z obszaru funkcjonowania gospodarki rynkowej;
    2. stosuje przepisy prawa pracy, przepisy prawa dotyczące ochrony danych osobowych oraz przepisy prawa podatkowego i prawa autorskiego;
    3. stosuje przepisy prawa dotyczące prowadzenia działalności gospodarczej;
    4. rozróżnia przedsiębiorstwa i instytucje występujące w branży i powiązania między nimi;
    5. analizuje działania prowadzone przez przedsiębiorstwa funkcjonujące w branży;
    6. inicjuje wspólne przedsięwzięcia z różnymi przedsiębiorstwami z branży;
    7. przygotowuje dokumentację niezbędną do uruchomienia i prowadzenia działalności gospodarczej;
    8. prowadzi korespondencję związaną z prowadzeniem działalności gospodarczej;
    9. obsługuje urządzenia biurowe oraz stosuje programy komputerowe wspomagające prowadzenie działalności gospodarczej;
    10. planuje i podejmuje działania marketingowe prowadzonej działalności gospodarczej;
    11. optymalizuje koszty i przychody prowadzonej działalności gospodarczej.

    (JOZ). Język obcy ukierunkowany zawodowo
    Uczeń:

    1. posługuje się zasobem środków językowych (leksykalnych, gramatycznych, ortograficznych oraz fonetycznych), umożliwiających realizację zadań zawodowych;
    2. interpretuje wypowiedzi dotyczące wykonywania typowych czynności zawodowych artykułowane powoli i wyraźnie, w standardowej odmianie języka;
    3. analizuje i interpretuje krótkie teksty pisemne dotyczące wykonywania typowych czynności zawodowych;
    4. formułuje krótkie i zrozumiałe wypowiedzi oraz teksty pisemne umożliwiające komunikowanie się w środowisku pracy;
    5. korzysta z obcojęzycznych źródeł informacji.

    (KPS). Kompetencje personalne i społeczne
    Uczeń:

    1. przestrzega zasad kultury i etyki;
    2. jest kreatywny i konsekwentny w realizacji zadań;
    3. przewiduje skutki podejmowanych działań;
    4. jest otwarty na zmiany;
    5. potrafi radzić sobie ze stresem;
    6. aktualizuje wiedzę i doskonali umiejętności zawodowe;
    7. przestrzega tajemnicy zawodowej;
    8. potrafi ponosić odpowiedzialność za podejmowane działania;
    9. potrafi negocjować warunki porozumień;
    10. współpracuje w zespole.

    (OMZ). Organizacja pracy małych zespołów (wyłącznie dla zawodów nauczanych na poziomie technika)
    Uczeń:

    1. planuje pracę zespołu w celu wykonania przydzielonych zadań;
    2. dobiera osoby do wykonania przydzielonych zadań;
    3. kieruje wykonaniem przydzielonych zadań;
    4. ocenia jakość wykonania przydzielonych zadań;
    5. wprowadza rozwiązania techniczne i organizacyjne wpływające na poprawę warunków i jakość pracy;
    6. komunikuje się ze współpracownikami.
  2. efekty kształcenia wspólne dla zawodów w ramach obszaru rolniczo-leśnego z ochroną środowiska, stanowiące podbudowę do kształcenia w zawodzie lub grupie zawodów PKZ(RL.a) i PKZ(RL.c).

    PKZ(RL.a) Umiejętności stanowiące podbudowę do kształcenia w zawodach: operator maszyn leśnych, technik leśnik

    Uczeń:

    1. rozpoznaje gatunki roślin i zwierząt leśnych;
    2. rozróżnia rodzaje szyszek i nasion drzew i krzewów leśnych;
    3. rozpoznaje rodzaje drewna oraz określa ich właściwości i przeznaczenie;
    4. posługuje się mapami leśnymi;
    5. wykonuje rysunki techniczne i szkice części maszyn;
    6. rozróżnia materiały konstrukcyjne oraz określa ich zastosowanie;
    7. rozpoznaje rodzaje korozji i określa sposoby zapobiegania im;
    8. określa cechy lasu i drzewostanów;
    9. interpretuje oznaczenia na szkicach, planach i mapach stosowanych w leśnictwie;
    10. posługuje się instrukcjami obsługi maszyn i urządzeń;
    11. rozpoznaje maszyny, urządzenia, narzędzia i przyrządy do prac pielęgnacyjnych oraz zabiegów ochronnych lasu i transportu drewna;
    12. rozpoznaje części maszyn;
    13. przestrzega zasad działania pilarek spalinowych;
    14. rozpoznaje materiały do prac pielęgnacyjnych i zabiegów ochronnych lasu;
    15. dobiera środki transportu drewna;
    16. rozróżnia rodzaje systemów melioracyjnych;
    17. stosuje programy komputerowe wspomagające wykonywanie zadań.

    PKZ(RL.c) Umiejętności stanowiące podbudowę do kształcenia w zawodach: ogrodnik, technik ogrodnik, pszczelarz, technik pszczelarz, rolnik, technik rolnik, technik architektury krajobrazu, technik hodowca koni, operator maszyn leśnych, technik leśnik, rybak śródlądowy, technik rybactwa śródlądowego, technik weterynarii, technik agrobiznesu, jeździec, mechanik-operator pojazdów i maszyn rolniczych, technik mechanizacji rolnictwa i agrotroniki

    Uczeń:

    1. wykonuje czynności kontrolno-obsługowe ciągników rolniczych;
    2. stosuje przepisy prawa dotyczące ruchu drogowego;
    3. przestrzega zasad kierowania ciągnikiem rolniczym;
    4. wykonuje czynności związane z prowadzeniem i obsługą ciągnika rolniczego w zakresie niezbędnym do uzyskania prawa jazdy kategorii T.
  3. efekty kształcenia właściwe dla kwalifikacji wyodrębnionej w zawodzie operator maszyn leśnych opisane w części II:

    RL.01. Obsługa maszyn stosowanych do prac leśnych

    1. Wykonywanie prac z zakresu hodowli lasu

    Uczeń:

    1. dobiera maszyny i urządzenia do rodzaju wykonywanych prac związanych z hodowlą lasu;
    2. przygotowuje do pracy oraz obsługuje maszyny i urządzenia;
    3. posługuje się instrukcjami obsługi maszyn i urządzeń;
    4. wykonuje zabiegi pielęgnacyjne w szkółkach, uprawach i młodnikach, drzewostanach dojrzewających i dojrzałych;
    5. określa sposoby pozyskiwania szyszek, nasion drzew i krzewów leśnych;
    6. pozyskuje szyszki i nasiona ze ściętych drzew oraz krzewów leśnych;
    7. posługuje się dokumentacją techniczną dotyczącą hodowli lasu;
    8. dokonuje przeglądów i bieżącej konserwacji maszyn i urządzeń.

    2. Wykonywanie prac z zakresu ochrony lasu i ochrony przeciwpożarowej

    Uczeń:

    1. przestrzega zasad postępowania w sytuacjach zagrożenia środowiska leśnego;
    2. dobiera i przygotowuje do pracy maszyny i urządzenia stosowane do ochrony lasu i ochrony przeciwpożarowej;
    3. rozpoznaje zagrożenia pożarowe i lokalizuje miejsca pożarów;
    4. obsługuje maszyny i urządzenia podczas wykonywania zabiegów związanych z ochroną lasu i ochroną przeciwpożarową;
    5. dobiera mechaniczne, biologiczne i chemiczne metody ochrony lasu;
    6. posługuje się narzędziami i podręcznym sprzętem gaśniczym;
    7. posługuje się dokumentacją dotyczącą ochrony lasu i ochrony przeciwpożarowej.

    3. Pozyskiwanie surowca drzewnego

    Uczeń:

    1. dokonuje selekcji drzew leśnych;
    2. planuje prace związane ze ścinką surowca drzewnego;
    3. dobiera maszyny i urządzenia do pozyskiwania surowca drzewnego oraz biomasy;
    4. przestrzega zasad ochrony lasu przed szkodami powstającymi przy pozyskiwaniu surowca drzewnego;
    5. obsługuje maszyny i urządzenia do pozyskiwania surowca drzewnego;
    6. obsługuje pilarki spalinowe i elektryczne;
    7. posługuje się dokumentacją techniczną dotyczącą pozyskania surowca drzewnego;
    8. wykonuje czynności związane z konserwacją maszyn i urządzeń;
    9. wykonuje ścinkę, okrzesywanie i przerzynkę drzew;
    10. klasyfikuje surowiec drzewny.

    4. Wykonywanie zrywki surowca drzewnego

    Uczeń:

    1. planuje prace związane ze zrywką surowca drzewnego;
    2. rozróżnia rodzaje szlaków zrywkowych;
    3. rozróżnia rodzaje składnic drewna;
    4. posługuje się dokumentacją dotyczącą zrywki surowca drzewnego;
    5. dobiera i przygotowuje do pracy maszyny i urządzenia do zrywki surowca drzewnego;
    6. obsługuje maszyny i urządzenia podczas zrywki surowca drzewnego;
    7. wykonuje czynności związane z układaniem drewna według sortymentów;
    8. wykonuje czynności związane z załadunkiem i rozładunkiem drewna ze środków transportowych;
    9. wykonuje czynności związane z konserwacją maszyn i urządzeń.

    5. Wykonywanie prac związanych z turystycznym i łowieckim zagospodarowaniem lasu

    Uczeń:

    1. rozróżnia leśne obiekty budowlane oraz urządzenia łowieckie;
    2. wykonuje małe budowle leśne oraz urządzenia łowieckie i turystyczne;
    3. dobiera materiały i urządzenia do prac związanych z konserwacją urządzeń melioracyjnych i utrzymaniem dróg leśnych;
    4. wykonuje prace związane z konserwacją rowów melioracyjnych oraz urządzeń wodno-melioracyjnych w lesie;
    5. wykonuje prace konserwacyjne dróg leśnych i urządzeń drogowych;
    6. wykonuje prace związane z utrzymaniem małych budowli leśnych oraz urządzeń łowieckich i turystycznych;
    7. wykonuje prace związane z zagospodarowaniem poletek łowieckich;
    8. posługuje się dokumentacją dotyczącą turystycznego i łowieckiego zagospodarowania lasu.
  1. WARUNKI REALIZACJI KSZTAŁCENIA W ZAWODZIE

Szkoła realizująca kształcenie w zawodzie operator maszyn leśnych powinna posiadać następujące pomieszczenia dydaktyczne:

  1. pracownię maszyn i urządzeń, wyposażoną w: przykładowe rysunki techniczne i dokumentacje techniczne, zestawy próbek metali i stopów, tworzyw sztucznych, gumy oraz materiałów ściernych, modele części maszyn, połączeń nierozłącznych i rozłącznych, eksponaty wałów i osi z łożyskami, modele kół zębatych, przekładni mechanicznych i mechanizmów, modele silników spalinowych, sprzęgieł, skrzyni przekładniowej, tylnego mostu, podnośnika hydraulicznego, układu kierowniczego, układu hamulcowego, modele maszyn i urządzeń, przyrządy pomiarowe, elementy układów elektrycznych, próbki materiałów izolacyjnych, filmy dydaktyczne dotyczące obsługi maszyn i urządzeń, katalogi maszyn i urządzeń, stanowisko komputerowe dla nauczyciela z dostępem do Internetu, z drukarką i z pakietem programów biurowych;
  2. pracownię hodowli, ochrony i biologii lasu, wyposażoną w: stanowisko komputerowe (jedno stanowisko dla jednego ucznia) z dostępem do Internetu i z pakietem programów biurowych, drukarki (po jednym urządzeniu na cztery stanowiska), zielniki i atlasy roślin, atlasy i preparowane okazy zwierząt, mapy leśne, podręczny sprzęt gaśniczy, filmy dydaktyczne dotyczące techniki i technologii prac hodowlanych i ochronnych;
  3. pracownię użytkowania lasu, wyposażoną w: próbki gatunków drewna, próbki z wadami drewna, pas narzędziowy z wyposażeniem do ręcznej ścinki drewna, przyrządy do pomiaru miąższości sortymentów drewna, schematy i modele maszyn i urządzeń, filmy dydaktyczne dotyczące technologii prac leśnych związanych z pozyskiwaniem drewna oraz bezpieczeństwa pracy podczas ich wykonywania;
  4. warsztaty szkolne, wyposażone w: narzędzia do obróbki drewna i metali, przyrządy mechaniczne do prostych napraw sprzętu i narzędzi, narzędzia stolarskie, ciesielskie i ślusarskie, sprzęt kontrolno-pomiarowy, narzędzia stosowane w pracach leśnych, sprzęt mechaniczny, taki jak: pilarki, wykaszarki, narzędzia towarzyszące oraz specjalistyczne narzędzia na bazie pilarki, trenażer do ścinki drzew, siłowniki hydrauliczne – żurawie do załadunku i rozładunku drewna ze środków transportowych; środki ochrony indywidualnej, zestaw przepisów prawa dotyczących bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska;

ponadto warsztaty powinny być wyposażone w: salę instruktażową oraz stanowisko obróbki metali i stanowisko napraw elektrycznych, maszyny i urządzenia stosowane w pracach szkółkarskich i hodowlanych z wykorzystaniem ciągników różnej mocy, maszyny służące do pozyskania, zrywki, załadunku i wywozu drewna.

Kształcenie praktyczne może odbywać się w: pracowniach i warsztatach szkolnych, placówkach kształcenia praktycznego oraz jednostkach organizacyjnych Państwowego Gospodarstwa Leśnego Lasy Państwowe, zakładach usług leśnych oraz przedsiębiorstwach produkujących artykuły leśne i prowadzących ich sprzedaż.

Szkoła przygotowuje ucznia do kierowania ciągnikiem rolniczym z przyczepą (przyczepami) lub pojazdem wolnobieżnym z przyczepą (przyczepami). Egzamin państwowy, wymagany do uzyskania prawa jazdy odpowiedniej kategorii, jest przeprowadzany zgodnie z przepisami ustawy z dnia 5 stycznia 2011 r. o kierujących pojazdami (Dz. U. Nr 30, poz. 151, z późn. zm.).

  1. Minimalna liczba godzin kształcenia zawodowego1)

Efekty kształcenia wspólne dla wszystkich zawodów oraz efekty kształcenia wspólne dla zawodów w ramach obszaru rolniczo-leśnego z ochroną środowiska stanowiące podbudowę do kształcenia w zawodzie lub grupie zawodów

300 godz.

RL.01. Obsługa maszyn stosowanych do prac leśnych

800 godz.

1) W szkole liczbę godzin kształcenia zawodowego należy dostosować do wymiaru godzin określonego w przepisach w sprawie ramowych planów nauczania w szkołach publicznych, przewidzianego dla kształcenia zawodowego, zachowując minimalną liczbę godzin wskazanych w tabeli odpowiednio dla efektów kształcenia: wspólnych dla wszystkich zawodów i wspólnych dla zawodów w ramach obszaru kształcenia stanowiących podbudowę do kształcenia w zawodzie lub grupie zawodów oraz właściwych dla kwalifikacji wyodrębnionych w zawodzie.