Kierunek: operator maszyn leśnych
- CELE KSZTAŁCENIA W ZAWODZIE
Absolwent szkoły kształcącej w zawodzie operator maszyn leśnych powinien być przygotowany do wykonywania następujących zadań zawodowych:
- pozyskiwania surowca drzewnego i innych produktów leśnych;
- wykonywania zabiegów stosowanych w gospodarce leśnej;
- prowadzenia i obsługi ciągnika wraz z urządzeniami doczepianymi i podwieszanymi;
- obsługiwania i konserwacji maszyn i urządzeń stosowanych do prac leśnych.
- EFEKTY KSZTAŁCENIA
Do wykonywania wyżej wymienionych zadań zawodowych niezbędne jest osiągnięcie zakładanych efektów kształcenia, na które składają się:
- efekty kształcenia wspólne dla wszystkich zawodów;
(BHP). Bezpieczeństwo i higiena pracy
Uczeń:- rozróżnia pojęcia związane z bezpieczeństwem i higieną pracy, ochroną przeciwpożarową, ochroną środowiska i ergonomią;
- rozróżnia zadania i uprawnienia instytucji oraz służb działających w zakresie ochrony pracy i ochrony środowiska w Polsce;
- określa prawa i obowiązki pracownika oraz pracodawcy w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy;
- przewiduje zagrożenia dla zdrowia i życia człowieka oraz mienia i środowiska związane z wykonywaniem zadań zawodowych;
- określa zagrożenia związane z występowaniem szkodliwych czynników w środowisku pracy;
- określa skutki oddziaływania czynników szkodliwych na organizm człowieka;
- organizuje stanowisko pracy zgodnie z obowiązującymi wymaganiami ergonomii, przepisami bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej i ochrony środowiska;
- stosuje środki ochrony indywidualnej i zbiorowej podczas wykonywania zadań zawodowych;
- przestrzega zasad bezpieczeństwa i higieny pracy oraz stosuje przepisy prawa dotyczące ochrony przeciwpożarowej i ochrony środowiska;
- udziela pierwszej pomocy poszkodowanym w wypadkach przy pracy oraz w stanach zagrożenia zdrowia i życia.
(PDG). Podejmowanie i prowadzenie działalności gospodarczej
Uczeń:- stosuje pojęcia z obszaru funkcjonowania gospodarki rynkowej;
- stosuje przepisy prawa pracy, przepisy prawa dotyczące ochrony danych osobowych oraz przepisy prawa podatkowego i prawa autorskiego;
- stosuje przepisy prawa dotyczące prowadzenia działalności gospodarczej;
- rozróżnia przedsiębiorstwa i instytucje występujące w branży i powiązania między nimi;
- analizuje działania prowadzone przez przedsiębiorstwa funkcjonujące w branży;
- inicjuje wspólne przedsięwzięcia z różnymi przedsiębiorstwami z branży;
- przygotowuje dokumentację niezbędną do uruchomienia i prowadzenia działalności gospodarczej;
- prowadzi korespondencję związaną z prowadzeniem działalności gospodarczej;
- obsługuje urządzenia biurowe oraz stosuje programy komputerowe wspomagające prowadzenie działalności gospodarczej;
- planuje i podejmuje działania marketingowe prowadzonej działalności gospodarczej;
- optymalizuje koszty i przychody prowadzonej działalności gospodarczej.
(JOZ). Język obcy ukierunkowany zawodowo
Uczeń:- posługuje się zasobem środków językowych (leksykalnych, gramatycznych, ortograficznych oraz fonetycznych), umożliwiających realizację zadań zawodowych;
- interpretuje wypowiedzi dotyczące wykonywania typowych czynności zawodowych artykułowane powoli i wyraźnie, w standardowej odmianie języka;
- analizuje i interpretuje krótkie teksty pisemne dotyczące wykonywania typowych czynności zawodowych;
- formułuje krótkie i zrozumiałe wypowiedzi oraz teksty pisemne umożliwiające komunikowanie się w środowisku pracy;
- korzysta z obcojęzycznych źródeł informacji.
(KPS). Kompetencje personalne i społeczne
Uczeń:- przestrzega zasad kultury i etyki;
- jest kreatywny i konsekwentny w realizacji zadań;
- przewiduje skutki podejmowanych działań;
- jest otwarty na zmiany;
- potrafi radzić sobie ze stresem;
- aktualizuje wiedzę i doskonali umiejętności zawodowe;
- przestrzega tajemnicy zawodowej;
- potrafi ponosić odpowiedzialność za podejmowane działania;
- potrafi negocjować warunki porozumień;
- współpracuje w zespole.
(OMZ). Organizacja pracy małych zespołów (wyłącznie dla zawodów nauczanych na poziomie technika)
Uczeń:- planuje pracę zespołu w celu wykonania przydzielonych zadań;
- dobiera osoby do wykonania przydzielonych zadań;
- kieruje wykonaniem przydzielonych zadań;
- ocenia jakość wykonania przydzielonych zadań;
- wprowadza rozwiązania techniczne i organizacyjne wpływające na poprawę warunków i jakość pracy;
- komunikuje się ze współpracownikami.
- efekty kształcenia wspólne dla zawodów w ramach obszaru rolniczo-leśnego z ochroną środowiska, stanowiące podbudowę do kształcenia w zawodzie lub grupie zawodów PKZ(RL.a) i PKZ(RL.c).
PKZ(RL.a) Umiejętności stanowiące podbudowę do kształcenia w zawodach: operator maszyn leśnych, technik leśnik
Uczeń:
- rozpoznaje gatunki roślin i zwierząt leśnych;
- rozróżnia rodzaje szyszek i nasion drzew i krzewów leśnych;
- rozpoznaje rodzaje drewna oraz określa ich właściwości i przeznaczenie;
- posługuje się mapami leśnymi;
- wykonuje rysunki techniczne i szkice części maszyn;
- rozróżnia materiały konstrukcyjne oraz określa ich zastosowanie;
- rozpoznaje rodzaje korozji i określa sposoby zapobiegania im;
- określa cechy lasu i drzewostanów;
- interpretuje oznaczenia na szkicach, planach i mapach stosowanych w leśnictwie;
- posługuje się instrukcjami obsługi maszyn i urządzeń;
- rozpoznaje maszyny, urządzenia, narzędzia i przyrządy do prac pielęgnacyjnych oraz zabiegów ochronnych lasu i transportu drewna;
- rozpoznaje części maszyn;
- przestrzega zasad działania pilarek spalinowych;
- rozpoznaje materiały do prac pielęgnacyjnych i zabiegów ochronnych lasu;
- dobiera środki transportu drewna;
- rozróżnia rodzaje systemów melioracyjnych;
- stosuje programy komputerowe wspomagające wykonywanie zadań.
PKZ(RL.c) Umiejętności stanowiące podbudowę do kształcenia w zawodach: ogrodnik, technik ogrodnik, pszczelarz, technik pszczelarz, rolnik, technik rolnik, technik architektury krajobrazu, technik hodowca koni, operator maszyn leśnych, technik leśnik, rybak śródlądowy, technik rybactwa śródlądowego, technik weterynarii, technik agrobiznesu, jeździec, mechanik-operator pojazdów i maszyn rolniczych, technik mechanizacji rolnictwa i agrotroniki
Uczeń:
- wykonuje czynności kontrolno-obsługowe ciągników rolniczych;
- stosuje przepisy prawa dotyczące ruchu drogowego;
- przestrzega zasad kierowania ciągnikiem rolniczym;
- wykonuje czynności związane z prowadzeniem i obsługą ciągnika rolniczego w zakresie niezbędnym do uzyskania prawa jazdy kategorii T.
- efekty kształcenia właściwe dla kwalifikacji wyodrębnionej w zawodzie operator maszyn leśnych opisane w części II:
RL.01. Obsługa maszyn stosowanych do prac leśnych
1. Wykonywanie prac z zakresu hodowli lasu
Uczeń:
- dobiera maszyny i urządzenia do rodzaju wykonywanych prac związanych z hodowlą lasu;
- przygotowuje do pracy oraz obsługuje maszyny i urządzenia;
- posługuje się instrukcjami obsługi maszyn i urządzeń;
- wykonuje zabiegi pielęgnacyjne w szkółkach, uprawach i młodnikach, drzewostanach dojrzewających i dojrzałych;
- określa sposoby pozyskiwania szyszek, nasion drzew i krzewów leśnych;
- pozyskuje szyszki i nasiona ze ściętych drzew oraz krzewów leśnych;
- posługuje się dokumentacją techniczną dotyczącą hodowli lasu;
- dokonuje przeglądów i bieżącej konserwacji maszyn i urządzeń.
2. Wykonywanie prac z zakresu ochrony lasu i ochrony przeciwpożarowej
Uczeń:
- przestrzega zasad postępowania w sytuacjach zagrożenia środowiska leśnego;
- dobiera i przygotowuje do pracy maszyny i urządzenia stosowane do ochrony lasu i ochrony przeciwpożarowej;
- rozpoznaje zagrożenia pożarowe i lokalizuje miejsca pożarów;
- obsługuje maszyny i urządzenia podczas wykonywania zabiegów związanych z ochroną lasu i ochroną przeciwpożarową;
- dobiera mechaniczne, biologiczne i chemiczne metody ochrony lasu;
- posługuje się narzędziami i podręcznym sprzętem gaśniczym;
- posługuje się dokumentacją dotyczącą ochrony lasu i ochrony przeciwpożarowej.
3. Pozyskiwanie surowca drzewnego
Uczeń:
- dokonuje selekcji drzew leśnych;
- planuje prace związane ze ścinką surowca drzewnego;
- dobiera maszyny i urządzenia do pozyskiwania surowca drzewnego oraz biomasy;
- przestrzega zasad ochrony lasu przed szkodami powstającymi przy pozyskiwaniu surowca drzewnego;
- obsługuje maszyny i urządzenia do pozyskiwania surowca drzewnego;
- obsługuje pilarki spalinowe i elektryczne;
- posługuje się dokumentacją techniczną dotyczącą pozyskania surowca drzewnego;
- wykonuje czynności związane z konserwacją maszyn i urządzeń;
- wykonuje ścinkę, okrzesywanie i przerzynkę drzew;
- klasyfikuje surowiec drzewny.
4. Wykonywanie zrywki surowca drzewnego
Uczeń:
- planuje prace związane ze zrywką surowca drzewnego;
- rozróżnia rodzaje szlaków zrywkowych;
- rozróżnia rodzaje składnic drewna;
- posługuje się dokumentacją dotyczącą zrywki surowca drzewnego;
- dobiera i przygotowuje do pracy maszyny i urządzenia do zrywki surowca drzewnego;
- obsługuje maszyny i urządzenia podczas zrywki surowca drzewnego;
- wykonuje czynności związane z układaniem drewna według sortymentów;
- wykonuje czynności związane z załadunkiem i rozładunkiem drewna ze środków transportowych;
- wykonuje czynności związane z konserwacją maszyn i urządzeń.
5. Wykonywanie prac związanych z turystycznym i łowieckim zagospodarowaniem lasu
Uczeń:
- rozróżnia leśne obiekty budowlane oraz urządzenia łowieckie;
- wykonuje małe budowle leśne oraz urządzenia łowieckie i turystyczne;
- dobiera materiały i urządzenia do prac związanych z konserwacją urządzeń melioracyjnych i utrzymaniem dróg leśnych;
- wykonuje prace związane z konserwacją rowów melioracyjnych oraz urządzeń wodno-melioracyjnych w lesie;
- wykonuje prace konserwacyjne dróg leśnych i urządzeń drogowych;
- wykonuje prace związane z utrzymaniem małych budowli leśnych oraz urządzeń łowieckich i turystycznych;
- wykonuje prace związane z zagospodarowaniem poletek łowieckich;
- posługuje się dokumentacją dotyczącą turystycznego i łowieckiego zagospodarowania lasu.
- WARUNKI REALIZACJI KSZTAŁCENIA W ZAWODZIE
Szkoła realizująca kształcenie w zawodzie operator maszyn leśnych powinna posiadać następujące pomieszczenia dydaktyczne:
- pracownię maszyn i urządzeń, wyposażoną w: przykładowe rysunki techniczne i dokumentacje techniczne, zestawy próbek metali i stopów, tworzyw sztucznych, gumy oraz materiałów ściernych, modele części maszyn, połączeń nierozłącznych i rozłącznych, eksponaty wałów i osi z łożyskami, modele kół zębatych, przekładni mechanicznych i mechanizmów, modele silników spalinowych, sprzęgieł, skrzyni przekładniowej, tylnego mostu, podnośnika hydraulicznego, układu kierowniczego, układu hamulcowego, modele maszyn i urządzeń, przyrządy pomiarowe, elementy układów elektrycznych, próbki materiałów izolacyjnych, filmy dydaktyczne dotyczące obsługi maszyn i urządzeń, katalogi maszyn i urządzeń, stanowisko komputerowe dla nauczyciela z dostępem do Internetu, z drukarką i z pakietem programów biurowych;
- pracownię hodowli, ochrony i biologii lasu, wyposażoną w: stanowisko komputerowe (jedno stanowisko dla jednego ucznia) z dostępem do Internetu i z pakietem programów biurowych, drukarki (po jednym urządzeniu na cztery stanowiska), zielniki i atlasy roślin, atlasy i preparowane okazy zwierząt, mapy leśne, podręczny sprzęt gaśniczy, filmy dydaktyczne dotyczące techniki i technologii prac hodowlanych i ochronnych;
- pracownię użytkowania lasu, wyposażoną w: próbki gatunków drewna, próbki z wadami drewna, pas narzędziowy z wyposażeniem do ręcznej ścinki drewna, przyrządy do pomiaru miąższości sortymentów drewna, schematy i modele maszyn i urządzeń, filmy dydaktyczne dotyczące technologii prac leśnych związanych z pozyskiwaniem drewna oraz bezpieczeństwa pracy podczas ich wykonywania;
- warsztaty szkolne, wyposażone w: narzędzia do obróbki drewna i metali, przyrządy mechaniczne do prostych napraw sprzętu i narzędzi, narzędzia stolarskie, ciesielskie i ślusarskie, sprzęt kontrolno-pomiarowy, narzędzia stosowane w pracach leśnych, sprzęt mechaniczny, taki jak: pilarki, wykaszarki, narzędzia towarzyszące oraz specjalistyczne narzędzia na bazie pilarki, trenażer do ścinki drzew, siłowniki hydrauliczne – żurawie do załadunku i rozładunku drewna ze środków transportowych; środki ochrony indywidualnej, zestaw przepisów prawa dotyczących bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska;
ponadto warsztaty powinny być wyposażone w: salę instruktażową oraz stanowisko obróbki metali i stanowisko napraw elektrycznych, maszyny i urządzenia stosowane w pracach szkółkarskich i hodowlanych z wykorzystaniem ciągników różnej mocy, maszyny służące do pozyskania, zrywki, załadunku i wywozu drewna.
Kształcenie praktyczne może odbywać się w: pracowniach i warsztatach szkolnych, placówkach kształcenia praktycznego oraz jednostkach organizacyjnych Państwowego Gospodarstwa Leśnego Lasy Państwowe, zakładach usług leśnych oraz przedsiębiorstwach produkujących artykuły leśne i prowadzących ich sprzedaż.
Szkoła przygotowuje ucznia do kierowania ciągnikiem rolniczym z przyczepą (przyczepami) lub pojazdem wolnobieżnym z przyczepą (przyczepami). Egzamin państwowy, wymagany do uzyskania prawa jazdy odpowiedniej kategorii, jest przeprowadzany zgodnie z przepisami ustawy z dnia 5 stycznia 2011 r. o kierujących pojazdami (Dz. U. Nr 30, poz. 151, z późn. zm.).
- Minimalna liczba godzin kształcenia zawodowego1)
Efekty kształcenia wspólne dla wszystkich zawodów oraz efekty kształcenia wspólne dla zawodów w ramach obszaru rolniczo-leśnego z ochroną środowiska stanowiące podbudowę do kształcenia w zawodzie lub grupie zawodów |
300 godz. |
RL.01. Obsługa maszyn stosowanych do prac leśnych |
800 godz. |
1) W szkole liczbę godzin kształcenia zawodowego należy dostosować do wymiaru godzin określonego w przepisach w sprawie ramowych planów nauczania w szkołach publicznych, przewidzianego dla kształcenia zawodowego, zachowując minimalną liczbę godzin wskazanych w tabeli odpowiednio dla efektów kształcenia: wspólnych dla wszystkich zawodów i wspólnych dla zawodów w ramach obszaru kształcenia stanowiących podbudowę do kształcenia w zawodzie lub grupie zawodów oraz właściwych dla kwalifikacji wyodrębnionych w zawodzie.