1. CELE KSZTAŁCENIA W ZAWODZIE

Absolwent szkoły kształcącej w zawodzie mechatronik powinien być przygotowany do wykonywania następujących zadań zawodowych:

1. montowania urządzeń i systemów mechatronicznych;
2. wykonywania rozruchu urządzeń i systemów mechatronicznych;
3. wykonywania konserwacji urządzeń i systemów mechatronicznych.

2. EFEKTY KSZTAŁCENIA

Do wykonywania wyżej wymienionych zadań zawodowych niezbędne jest osiągnięcie zakładanych efektów kształcenia, na które składają się:

1. efekty kształcenia wspólne dla wszystkich zawodów;

   (BHP). Bezpieczeństwo i higiena pracy
   Uczeń:

   1. rozróżnia pojęcia związane z bezpieczeństwem i higieną pracy, ochroną przeciwpożarową, ochroną środowiska i ergonomią;
   2. rozróżnia zadania i uprawnienia instytucji oraz służb działających w zakresie ochrony pracy i ochrony środowiska w Polsce;
   3. określa prawa i obowiązki pracownika oraz pracodawcy w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy;
   4. przewiduje zagrożenia dla zdrowia i życia człowieka oraz mienia i środowiska związane z wykonywaniem zadań zawodowych;
   5. określa zagrożenia związane z występowaniem szkodliwych czynników w środowisku pracy;
   6. określa skutki oddziaływania czynników szkodliwych na organizm człowieka;
   7. organizuje stanowisko pracy zgodnie z obowiązującymi wymaganiami ergonomii, przepisami bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej i ochrony środowiska;
   8. stosuje środki ochrony indywidualnej i zbiorowej podczas wykonywania zadań zawodowych;
   9. przestrzega zasad bezpieczeństwa i higieny pracy oraz stosuje przepisy prawa dotyczące ochrony przeciwpożarowej i ochrony środowiska;
   10. udziela pierwszej pomocy poszkodowanym w wypadkach przy pracy oraz w stanach zagrożenia zdrowia i życia.

   (PDG). Podejmowanie i prowadzenie działalności gospodarczej
   Uczeń:

   1. stosuje pojęcia z obszaru funkcjonowania gospodarki rynkowej;
   2. stosuje przepisy prawa pracy, przepisy prawa dotyczące ochrony danych osobowych oraz przepisy prawa podatkowego i prawa autorskiego;
   3. stosuje przepisy prawa dotyczące prowadzenia działalności gospodarczej;
   4. rozróżnia przedsiębiorstwa i instytucje występujące w branży i powiązania między nimi;
   5. analizuje działania prowadzone przez przedsiębiorstwa funkcjonujące w branży;
   6. inicjuje wspólne przedsięwzięcia z różnymi przedsiębiorstwami z branży;
   7. przygotowuje dokumentację niezbędną do uruchomienia i prowadzenia działalności gospodarczej;
   8. prowadzi korespondencję związaną z prowadzeniem działalności gospodarczej;
   9. obsługuje urządzenia biurowe oraz stosuje programy komputerowe wspomagające prowadzenie działalności gospodarczej;
   10. planuje i podejmuje działania marketingowe prowadzonej działalności gospodarczej;
   11. optymalizuje koszty i przychody prowadzonej działalności gospodarczej.

   (JOZ). Język obcy ukierunkowany zawodowo
   Uczeń:

   1. posługuje się zasobem środków językowych (leksykalnych, gramatycznych, ortograficznych oraz fonetycznych), umożliwiających realizację zadań zawodowych;
   2. interpretuje wypowiedzi dotyczące wykonywania typowych czynności zawodowych artykułowane powoli i wyraźnie, w standardowej odmianie języka;
   3. analizuje i interpretuje krótkie teksty pisemne dotyczące wykonywania typowych czynności zawodowych;
   4. formułuje krótkie i zrozumiałe wypowiedzi oraz teksty pisemne umożliwiające komunikowanie się w środowisku pracy;
   5. korzysta z obcojęzycznych źródeł informacji.

   (KPS). Kompetencje personalne i społeczne
   Uczeń:

   1. przestrzega zasad kultury i etyki;
   2. jest kreatywny i konsekwentny w realizacji zadań;
   3. przewiduje skutki podejmowanych działań;
   4. jest otwarty na zmiany;
   5. potrafi radzić sobie ze stresem;
   6. aktualizuje wiedzę i doskonali umiejętności zawodowe;
   7. przestrzega tajemnicy zawodowej;
   8. potrafi ponosić odpowiedzialność za podejmowane działania;
   9. potrafi negocjować warunki porozumień;
   10. współpracuje w zespole.

   (OMZ). Organizacja pracy małych zespołów (wyłącznie dla zawodów nauczanych na poziomie technika)
   Uczeń:

   1. planuje pracę zespołu w celu wykonania przydzielonych zadań;
   2. dobiera osoby do wykonania przydzielonych zadań;
   3. kieruje wykonaniem przydzielonych zadań;
   4. ocenia jakość wykonania przydzielonych zadań;
   5. wprowadza rozwiązania techniczne i organizacyjne wpływające na poprawę warunków i jakość pracy;
   6. komunikuje się ze współpracownikami.
2. efekty kształcenia wspólne dla zawodów w ramach obszaru elektryczno-elektronicznego, stanowiące podbudowę do kształcenia w zawodzie lub grupie zawodów PKZ(EE.h) oraz efekty kształcenia wspólne dla zawodów obszaru mechanicznego i górniczo-hutniczego, stanowiące podbudowę do kształcenia w zawodzie lub grupie zawodów PKZ(MG.r);

   PKZ(EE.h) Umiejętności stanowiące podbudowę do kształcenia w zawodach: mechatronik, technik mechatronik

   Uczeń:

   1. posługuje się pojęciami z dziedziny elektrotechniki i elektroniki;
   2. rozróżnia prawa elektrotechniki w celu obliczania i szacowania wartości wielkości elektrycznych w obwodach elektrycznych i układach elektronicznych;
   3. rozpoznaje elementy oraz układy elektryczne i elektroniczne;
   4. rozróżnia parametry elementów oraz układów elektrycznych i elektronicznych;
   5. posługuje się rysunkiem technicznym podczas prac montażowych
   6. i instalacyjnych;
   7. określa funkcje elementów i układów elektrycznych i elektronicznych na podstawie dokumentacji technicznej;
   8. wykonuje pomiary wielkości elektrycznych elementów, układów elektrycznych
   9. i elektronicznych;
   10. przedstawia wyniki pomiarów i obliczeń w postaci tabel i wykresów;
   11. posługuje się dokumentacją techniczną, katalogami i instrukcjami obsługi oraz przestrzega norm w tym zakresie;
   12. dobiera narzędzia i przyrządy pomiarowe oraz wykonuje prace z zakresu montażu mechanicznego elementów i urządzeń elektrycznych
   13. i elektronicznych;
   14. wykonuje połączenia elementów i układów elektrycznych oraz elektronicznych na podstawie schematów ideowych i montażowych;
   15. korzysta z programów komputerowych wspomagających wykonywanie zadań.

   PKZ(MG.r) Umiejętności stanowiące podbudowę do kształcenia w zawodach mechatronik, technik mechatronik

   Uczeń:

   1. rozróżnia zasady sporządzania rysunku technicznego maszynowego;
   2. sporządza szkice części maszyn;
   3. rozróżnia części maszyn i urządzeń;
   4. rozróżnia rodzaje połączeń;
   5. przestrzega zasad tolerancji i pasowań;
   6. rozróżnia materiały konstrukcyjne i eksploatacyjne;
   7. rozróżnia środki transportu wewnętrznego;
   8. dobiera sposoby transportu i składowania materiałów;
   9. rozróżnia przyrządy pomiarowe stosowane podczas obróbki ręcznej i maszynowej;
   10. wykonuje pomiary warsztatowe;
   11. wykonuje prace z zakresu obróbki ręcznej;
   12. dobiera narzędzia i przyrządy pomiarowe do montażu i demontażu maszyn i urządzeń.
3. efekty kształcenia właściwe dla kwalifikacji wyodrębnionych w zawodzie mechatronik opisane w części II:

   EE.02. Montaż, uruchamianie i konserwacja urządzeń i systemów mechatronicznych

   1. Montaż elementów, podzespołów i zespołów mechanicznych

   Uczeń:

   1. wyjaśnia budowę elementów, podzespołów i zespołów mechanicznych;
   2. dobiera metody pomiarów wielkości geometrycznych elementów maszyn;
   3. dobiera materiały konstrukcyjne;
   4. rozpoznaje technologie obróbki ręcznej i maszynowej;
   5. dobiera elementy, podzespoły i zespoły mechaniczne do montażu urządzeń i systemów mechatronicznych;
   6. ocenia stan techniczny elementów, podzespołów i zespołów mechanicznych do montażu;
   7. dobiera techniki łączenia materiałów;
   8. dobiera narzędzia do montażu i demontażu podzespołów i zespołów mechanicznych;
   9. wykonuje montaż i demontaż podzespołów i zespołów mechanicznych;
   10. kontroluje jakość wykonanego montażu, podzespołów i zespołów mechanicznych.

   2. Montaż elementów, podzespołów i zespołów pneumatycznych i hydraulicznych

   Uczeń:

   1. wyjaśnia budowę elementów, podzespołów i zespołów pneumatycznych i hydraulicznych;
   2. wyjaśnia działanie układów sterowania pneumatycznego i hydraulicznego;
   3. rozróżnia elementy, podzespoły, zespoły pneumatyczne i hydrauliczne;
   4. rozróżnia parametry i funkcje elementów, podzespołów i zespołów pneumatycznych i hydraulicznych;
   5. dobiera elementy, podzespoły i zespoły pneumatyczne i hydrauliczne do montażu urządzeń i systemów mechatronicznych;
   6. wykonuje pomiary podstawowych wielkości w układach pneumatycznych i hydraulicznych;
   7. dobiera narzędzia do montażu i demontażu elementów, podzespołów i zespołów pneumatycznych i hydraulicznych;
   8. ocenia stan techniczny elementów, podzespołów i zespołów pneumatycznych i hydraulicznych przygotowanych do montażu;
   9. wykonuje montaż i demontaż elementów, podzespołów i zespołów pneumatycznych i hydraulicznych;
   10. kontroluje jakość montażu elementów, podzespołów i zespołów pneumatycznych i hydraulicznych;
   11. sprawdza zgodność montażu elementów, podzespołów i zespołów pneumatycznych i hydraulicznych zgodnie z dokumentacją.

   3. Montaż elementów i podzespołów elektrycznych i elektronicznych

   Uczeń:

   1. określa parametry elementów i podzespołów elektrycznych i elektronicznych;
   2. charakteryzuje funkcje elementów i podzespołów elektrycznych i elektronicznych;
   3. wyjaśnia działanie układów sterowania elektrycznego i elektronicznego;
   4. dobiera elementy i podzespoły elektryczne i elektroniczne do montażu w urządzeniach i systemach mechatronicznych;
   5. dobiera narzędzia do montażu i demontażu elementów i podzespołów elektrycznych i elektronicznych;
   6. ocenia stan techniczny elementów, podzespołów elektrycznych i elektronicznych przygotowanych do montażu;
   7. wykonuje montaż i demontaż elementów i podzespołów elektrycznych i elektronicznych;
   8. kontroluje jakość montażu elementów i podzespołów elektrycznych i elektronicznych;
   9. sprawdza zgodność montażu elementów i podzespołów elektrycznych i elektronicznych z dokumentacją techniczną.

   4. Rozruch urządzeń i systemów mechatronicznych

   Uczeń:

   1. wyjaśnia budowę oraz zasadę działania urządzeń i systemów mechatronicznych;
   2. rozpoznaje układy zasilające urządzenia i systemy mechatroniczne;
   3. rozróżnia parametry urządzeń i systemów mechatronicznych;
   4. instaluje oprogramowanie do programowania układów programowalnych, wizualizacji i symulacji procesów;
   5. określa metody sprawdzania urządzeń i systemów mechatronicznych;
   6. podłącza urządzenia i systemy mechatroniczne do układów zasilania mediami roboczymi;
   7. uruchamia urządzenia i systemy mechatroniczne zgodnie z instrukcją;
   8. wykonuje regulacje urządzeń i systemów mechatronicznych;
   9. sprawdza działanie urządzeń i systemów mechatronicznych.

   5. Konserwacja urządzeń i systemów mechatronicznych

   Uczeń:

   1. rozróżnia i dobiera metody konserwacji urządzeń i systemów mechatronicznych;
   2. monitoruje pracę urządzeń i systemów mechatronicznych;
   3. wykonuje przeglądy techniczne urządzeń i systemów mechatronicznych;
   4. wykonuje pomiary wielkości fizycznych w urządzeniach i systemach mechatronicznych;
   5. przygotowuje materiały, elementy, podzespoły i zespoły urządzeń i systemów mechatronicznych do konserwacji;
   6. wykonuje konserwację urządzeń i systemów mechatronicznych;
   7. wykonuje wymianę elementów i podzespołów urządzeń i systemów mechatronicznych;
   8. ocenia jakość wykonanych prac związanych z konserwacją urządzeń i systemów mechatronicznych.

3. WARUNKI REALIZACJI KSZTAŁCENIA W ZAWODZIE

Szkoła podejmująca kształcenie w zawodzie mechatronik powinna posiadać następujące pomieszczenia dydaktyczne:

1. pracownię elektrotechniki i elektroniki, wyposażoną w: stanowisko komputerowe dla nauczyciela podłączone do sieci lokalnej z dostępem do Internetu z drukarką, skanerem/urządzeniem wielofunkcyjnym oraz z projektorem multimedialnym/tablicą interaktywną/monitorem interaktywnym, stanowiska pomiarowe (jedno stanowisko dla dwóch uczniów), zasilane napięciem 230/400 V prądu przemiennego, zabezpieczone ochroną przeciwporażeniową wyposażone w wyłączniki awaryjne i wyłącznik awaryjny centralny; zasilacze stabilizowane napięcia stałego 12/24 V DC, zadajniki stanów logicznych, generatory funkcyjne; autotransformatory; przyrządy pomiarowe analogowe i cyfrowe; oscyloskopy; zestawy elementów elektrycznych i elektronicznych, przewody i kable elektryczne; transformatory jednofazowe, przekaźniki i styczniki, łączniki wskaźniki, sygnalizatory, silniki elektryczne małej mocy; stanowiska komputerowe (jedno stanowisko dla dwóch uczniów) z oprogramowaniem umożliwiającym symulację pracy układów elektrycznych i elektronicznych.
2. pracownię rysunku technicznego i systemów CAD, wyposażoną w: stanowisko komputerowe dla nauczyciela podłączone do sieci lokalnej z dostępem do Internetu z drukarką, skanerem/urządzeniem wielofunkcyjnym oraz z projektorem multimedialnym/tablicą interaktywną/monitorem interaktywnym, stanowiska komputerowe (jedno stanowisko dla jednego ucznia), wszystkie komputery podłączone do sieci lokalnej z dostępem do Internetu, pakiet programów biurowych, program do komputerowego wspomagania projektowania (Computer Aided Design), pomoce dydaktyczne do kształtowania wyobraźni przestrzennej, przykładowe elementy oraz podzespoły i zespoły mechaniczne, pneumatyczne, hydrauliczne, normy dotyczące zasad wykonywania rysunku technicznego, dokumentacje konstrukcyjne urządzeń i systemów mechatronicznych, modele maszyni urządzeń, przyrządy do pomiarów wielkości nieelektrycznych, instrukcje obsługi urządzeń i systemów mechatronicznych.
3. pracownię technologii mechanicznej wyposażoną w: stanowiska do obróbki ręcznej metali (jedno stanowisko dla dwóch uczniów), wyposażone w: stół ślusarski z imadłem, zestaw narzędzi do obróbki ręcznej metali, zestaw przyrządów pomiarowych, materiały, surowce i półfabrykaty do obróbki; stanowiska obróbki maszynowej metali (jedno stanowisko dla trzech uczniów), wyposażone w: tokarkę, frezarkę, lub centrum obróbcze oraz wiertarkę i szlifierkę;
4. pracownię montażu urządzeń i systemów mechatronicznych, wyposażoną w: stanowisko komputerowe dla nauczyciela podłączone do sieci lokalnej z dostępem do Internetu z drukarką, skanerem/urządzeniem wielofunkcyjnym oraz z projektorem multimedialnym/tablicą interaktywną/monitorem interaktywnym, stanowiska (jedno stanowisko dla dwóch uczniów) do montażu i demontażu: elementów, podzespołów i zespołów: mechanicznych, pneumatycznych i hydraulicznych (zawory, siłowniki, silniki, czujniki), elementów i podzespołów elektrycznych i elektronicznych (czujniki, przyciski, styczniki, przekaźniki, przekaźniki czasowe, przekaźniki bistabilne, wyłączniki silnikowe, silniki jednofazowe z kondensatorami, silniki prądu stałego, silniki krokowe, silniki trójfazowe z możliwością przełączania trójkąt/gwiazda, przetwornice częstotliwości, sterownik PLC); narzędzia i przyrządy pomiarowe; dokumentację techniczną montowanych elementów, podzespołów i zespołów;
5. pracownię użytkowania urządzeń i systemów mechatronicznych, wyposażoną w: stanowisko komputerowe dla nauczyciela podłączone do sieci lokalnej z dostępem do Internetu z drukarką, skanerem/urządzeniem wielofunkcyjnym oraz z projektorem multimedialnym/tablicą interaktywną/monitorem interaktywnym, stanowiska umożliwiające rozruch i konserwację urządzeń i systemów mechatronicznych (jedno stanowisko dla dwóch uczniów); narzędzia i przyrządy pomiarowe; dokumentację techniczną urządzeń i systemów mechatronicznych oraz stanowiska komputerowe (jedno stanowisko dla dwóch uczniów) z oprogramowaniem do wizualizacji i symulacji działania urządzeń i systemów mechatronicznych.;

Ponadto każda pracownia, oprócz pracowni rysunku technicznego i systemów CAD, powinna być zasilana napięciem 230/400 V prądu przemiennego i sprężonym powietrzem. Na każdym stanowisku powinna być możliwość podłączenia napięcia 12/24 V DC. Każde stanowisko musi być zabezpieczone ochroną przeciwporażeniową, wyposażone w wyłączniki awaryjne i wyłącznik awaryjny centralny oraz pojemniki do selektywnej zbiórki odpadów..

Kształcenie praktyczne może odbywać się w: pracowniach szkolnych, warsztatach szkolnych, placówkach kształcenia praktycznego, placówkach kształcenia ustawicznego oraz podmiotach stanowiących potencjalne miejsce zatrudnienia absolwentów szkół kształcących w zawodzie.

4. Minimalna liczba godzin kształcenia zawodowego¹⁾

¹⁾ W szkole liczbę godzin kształcenia zawodowego należy dostosować do wymiaru godzin określonego w przepisach w sprawie ramowych planów nauczania w szkołach publicznych, przewidzianego dla kształcenia zawodowego, zachowując minimalną liczbę godzin wskazanych w tabeli odpowiednio dla efektów kształcenia: wspólnych dla wszystkich zawodów i wspólnych dla zawodów w ramach obszaru kształcenia stanowiących podbudowę do kształcenia w zawodzie lub grupie zawodów oraz właściwych dla kwalifikacji wyodrębnionych w zawodzie.

5. MOŻLIWOŚCI UZYSKIWANIA DODATKOWYCH KWALIFIKACJI W ZAWODACH W RAMACH OBSZARU KSZTAŁCENIA OKREŚLONEGO W KLASYFIKACJI ZAWODÓW SZKOLNICTWA ZAWODOWEGO

Absolwent szkoły kształcącej w zawodzie mechatronik po potwierdzeniu kwalifikacji EE.02. Montaż, uruchamianie i konserwacja urządzeń i systemów mechatronicznych może uzyskać dyplom potwierdzający kwalifikacje w zawodzie technik mechatronik po potwierdzeniu dodatkowo kwalifikacji EE.21. Eksploatacja i programowanie urządzeń i systemów mechatronicznych oraz uzyskaniu wykształcenia średniego lub średniego branżowego.