1. CELE KSZTAŁCENIA W ZAWODZIE

Absolwent szkoły kształcącej w zawodzie kucharz powinien być przygotowany do wykonywania następujących zadań zawodowych:

1. przechowywania żywności;
2. sporządzania potraw i napojów;
3. wykonywania czynności związanych z ekspedycją potraw i napojów.

2. EFEKTY KSZTAŁCENIA

Do wykonywania wyżej wymienionych zadań zawodowych niezbędne jest osiągnięcie zakładanych efektów kształcenia, na które składają się:

1. efekty kształcenia wspólne dla wszystkich zawodów;

   (BHP). Bezpieczeństwo i higiena pracy
   Uczeń:

   1. rozróżnia pojęcia związane z bezpieczeństwem i higieną pracy, ochroną przeciwpożarową, ochroną środowiska i ergonomią;
   2. rozróżnia zadania i uprawnienia instytucji oraz służb działających w zakresie ochrony pracy i ochrony środowiska w Polsce;
   3. określa prawa i obowiązki pracownika oraz pracodawcy w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy;
   4. przewiduje zagrożenia dla zdrowia i życia człowieka oraz mienia i środowiska związane z wykonywaniem zadań zawodowych;
   5. określa zagrożenia związane z występowaniem szkodliwych czynników w środowisku pracy;
   6. określa skutki oddziaływania czynników szkodliwych na organizm człowieka;
   7. organizuje stanowisko pracy zgodnie z obowiązującymi wymaganiami ergonomii, przepisami bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej i ochrony środowiska;
   8. stosuje środki ochrony indywidualnej i zbiorowej podczas wykonywania zadań zawodowych;
   9. przestrzega zasad bezpieczeństwa i higieny pracy oraz stosuje przepisy prawa dotyczące ochrony przeciwpożarowej i ochrony środowiska;
   10. udziela pierwszej pomocy poszkodowanym w wypadkach przy pracy oraz w stanach zagrożenia zdrowia i życia.

   (PDG). Podejmowanie i prowadzenie działalności gospodarczej
   Uczeń:

   1. stosuje pojęcia z obszaru funkcjonowania gospodarki rynkowej;
   2. stosuje przepisy prawa pracy, przepisy prawa dotyczące ochrony danych osobowych oraz przepisy prawa podatkowego i prawa autorskiego;
   3. stosuje przepisy prawa dotyczące prowadzenia działalności gospodarczej;
   4. rozróżnia przedsiębiorstwa i instytucje występujące w branży i powiązania między nimi;
   5. analizuje działania prowadzone przez przedsiębiorstwa funkcjonujące w branży;
   6. inicjuje wspólne przedsięwzięcia z różnymi przedsiębiorstwami z branży;
   7. przygotowuje dokumentację niezbędną do uruchomienia i prowadzenia działalności gospodarczej;
   8. prowadzi korespondencję związaną z prowadzeniem działalności gospodarczej;
   9. obsługuje urządzenia biurowe oraz stosuje programy komputerowe wspomagające prowadzenie działalności gospodarczej;
   10. planuje i podejmuje działania marketingowe prowadzonej działalności gospodarczej;
   11. optymalizuje koszty i przychody prowadzonej działalności gospodarczej.

   (JOZ). Język obcy ukierunkowany zawodowo
   Uczeń:

   1. posługuje się zasobem środków językowych (leksykalnych, gramatycznych, ortograficznych oraz fonetycznych), umożliwiających realizację zadań zawodowych;
   2. interpretuje wypowiedzi dotyczące wykonywania typowych czynności zawodowych artykułowane powoli i wyraźnie, w standardowej odmianie języka;
   3. analizuje i interpretuje krótkie teksty pisemne dotyczące wykonywania typowych czynności zawodowych;
   4. formułuje krótkie i zrozumiałe wypowiedzi oraz teksty pisemne umożliwiające komunikowanie się w środowisku pracy;
   5. korzysta z obcojęzycznych źródeł informacji.

   (KPS). Kompetencje personalne i społeczne
   Uczeń:

   1. przestrzega zasad kultury i etyki;
   2. jest kreatywny i konsekwentny w realizacji zadań;
   3. przewiduje skutki podejmowanych działań;
   4. jest otwarty na zmiany;
   5. potrafi radzić sobie ze stresem;
   6. aktualizuje wiedzę i doskonali umiejętności zawodowe;
   7. przestrzega tajemnicy zawodowej;
   8. potrafi ponosić odpowiedzialność za podejmowane działania;
   9. potrafi negocjować warunki porozumień;
   10. współpracuje w zespole.

   (OMZ). Organizacja pracy małych zespołów (wyłącznie dla zawodów nauczanych na poziomie technika)
   Uczeń:

   1. planuje pracę zespołu w celu wykonania przydzielonych zadań;
   2. dobiera osoby do wykonania przydzielonych zadań;
   3. kieruje wykonaniem przydzielonych zadań;
   4. ocenia jakość wykonania przydzielonych zadań;
   5. wprowadza rozwiązania techniczne i organizacyjne wpływające na poprawę warunków i jakość pracy;
   6. komunikuje się ze współpracownikami.
2. efekty kształcenia wspólne dla zawodów w ramach obszaru turystyczno-gastronomicznego, stanowiące podbudowę do kształcenia w zawodzie lub grupie zawodów PKZ(TG.c);

   PKZ(TG.c) Umiejętności stanowiące podbudowę do kształcenia w zawodach: kucharz, technik żywienia i usług gastronomicznych

   Uczeń:

   1. rozróżnia surowce, dodatki do żywności i materiały pomocnicze stosowane w produkcji gastronomicznej;
   2. przestrzega zasad racjonalnego wykorzystania surowców;
   3. przestrzega zasad gospodarki odpadami;
   4. przestrzega zasad racjonalnego żywienia;
   5. posługuje się instrukcjami obsługi maszyn i urządzeń stosowanych w produkcji gastronomicznej;
   6. rozróżnia maszyny, urządzenia i sprzęt stosowane w produkcji gastronomicznej oraz ich podzespoły;
   7. rozpoznaje instalacje techniczne w zakładach gastronomicznych;
   8. przestrzega zasad organoleptycznej oceny żywności;
   9. określa zagrożenia, które mają wpływ na jakość i bezpieczeństwo żywności;
   10. stosuje programy komputerowe wspomagające wykonywanie zadań.
3. efekty kształcenia właściwe dla kwalifikacji wyodrębnionej w zawodzie kucharz opisane w części II:

   TG.07. Sporządzanie potraw i napojów

   1. Przechowywanie żywności

   Uczeń:

   1. ocenia żywność pod względem towaroznawczym;
   2. klasyfikuje żywność w zależności od trwałości, pochodzenia, wartości odżywczej i przydatności kulinarnej;
   3. przestrzega zasad oceny jakościowej żywności;
   4. dobiera warunki do przechowywania żywności;
   5. rozpoznaje zmiany zachodzące w przechowywanej żywności;
   6. rozróżnia systemy zapewniania bezpieczeństwa zdrowotnego żywności;
   7. dobiera metody utrwalania żywności;
   8. rozróżnia urządzenia stanowiące wyposażenie pomieszczeń magazynowych;
   9. użytkuje urządzenia do przechowywania żywności.

   2. Sporządzanie i ekspedycja potraw i napojów

   Uczeń:

   1. określa rolę funkcjonalnego układu pomieszczeń w organizacji pracy zakładu gastronomicznego;
   2. rozróżnia i przestrzega procedur zapewnienia bezpieczeństwa zdrowotnego żywności;
   3. stosuje receptury gastronomiczne;
   4. rozróżnia metody i techniki sporządzania potraw i napojów;
   5. dobiera surowce do sporządzania potraw i napojów;
   6. sporządza półprodukty oraz potrawy i napoje;
   7. przestrzega zasad racjonalnej gospodarki żywnością;
   8. rozpoznaje zmiany zachodzące w żywności podczas sporządzania potraw i napojów;
   9. rozróżnia sprzęt i urządzenia do sporządzania i ekspedycji potraw i napojów;
   10. użytkuje sprzęt i urządzenia do sporządzania i ekspedycji potraw i napojów;
   11. ocenia organoleptycznie żywność;
   12. dobiera zastawę stołową do ekspedycji potraw i napojów;
   13. porcjuje, dekoruje i wydaje potrawy i napoje;
   14. monitoruje krytyczne punkty kontroli w procesach produkcji oraz podejmuje działania korygujące zgodnie z Zasadami Dobrej Praktyki Higienicznej GHP (ang. Good Hygiene Practice), Dobrej Praktyki Produkcyjnej GMP (ang. Good Manufacturing Practice) i systemem HACCP (ang. Hazard Analysis and Critical Control Point).

3. WARUNKI REALIZACJI KSZTAŁCENIA W ZAWODZIE

Szkoła podejmująca kształcenie w zawodzie kucharz powinna posiadać następujące pomieszczenia dydaktyczne:

1. pracownię technologii gastronomicznej, w której powinny być zorganizowane następujące stanowiska:
   1. stanowiska mycia rąk (jedno stanowisko dla dziesięciu uczniów), wyposażone w: umywalkę z instalacją zimnej i ciepłej wody, dozownik do mydła, środki do dezynfekcji, ręczniki papierowe,
   2. stanowiska sporządzania potraw i napojów (jedno stanowisko dla trzech uczniów), wyposażone w: stoły produkcyjne, trzony kuchenne z piekarnikami, zlewozmywaki z instalacją zimnej i ciepłej wody, zestawy garnków i innych naczyń kuchennych, zestaw noży kuchennych i drobny sprzęt produkcyjny, termometry, wagi i miarki, maszynki do mielenia, roboty kuchenne wieloczynnościowe, frytkownice do smażenia, bieliznę i zastawę stołową, tace kelnerskie metalowe oraz stoły i krzesła;
   ponadto pracownia powinna być wyposażona w: chłodziarkę z zamrażarką, zmywarkę do naczyń, piec konwekcyjno-parowy lub piekarnik z termoobiegiem, kuchenkę mikrofalową, podgrzewacz do talerzy, naświetlacz do jaj, kosz na odpady, apteczkę, katalogi oraz instrukcje obsługi maszyn i urządzeń gastronomicznych, instrukcje do ćwiczeń;
2. warsztaty szkolne, w których powinny być zorganizowane następujące stanowiska:
   1. stanowiska mycia rąk (jedno stanowisko dla dziesięciu uczniów), wyposażone w: umywalkę z instalacją zimnej i ciepłej wody, dozownik do mydła, środki do dezynfekcji, ręczniki papierowe,
   2. stanowiska obróbki wstępnej brudnej (jedno stanowisko dla sześciu uczniów), wyposażone w: zlewozmywak z instalacją zimnej i ciepłej wody, stoły produkcyjne ze stali nierdzewnej oraz drobny sprzęt kuchenny, płuczko-obieraczkę i urządzenie do dezynfekcji jaj,
   3. stanowiska obróbki wstępnej czystej (jedno stanowisko dla sześciu uczniów), wyposażone w: zlewozmywak z instalacją zimnej i ciepłej wody, stoły produkcyjne ze stali nierdzewnej oraz drobny sprzęt kuchenny, urządzenia do rozdrabniania warzyw i owoców, krajalnicę z przystawkami,
   4. stanowiska produkcji potraw z mięsa (jedno stanowisko dla sześciu uczniów), wyposażone w: zlewozmywak z instalacją zimnej i ciepłej wody, stoły produkcyjne ze stali nierdzewnej oraz drobny sprzęt kuchenny, urządzenia do rozdrabniania mięsa,
   5. stanowiska produkcji ciast (jedno stanowisko dla sześciu uczniów), wyposażone w: zlewozmywak z instalacją zimnej i ciepłej wody, stoły produkcyjne ze stali nierdzewnej oraz drobny sprzęt kuchenny, piec konwekcyjno-parowy lub piekarnik z termoobiegiem, robot kuchenny wieloczynnościowy, urządzenia chłodnicze,
   6. stanowiska obróbki cieplnej (jedno stanowisko dla sześciu uczniów), wyposażone w: zlewozmywak z instalacją zimnej i ciepłej wody, stoły produkcyjne ze stali nierdzewnej oraz drobny sprzęt kuchenny, piec konwekcyjno-parowy lub piekarnik z termoobiegiem, taborety podgrzewcze i trzony kuchenne z wyciągami, patelnie elektryczne,
   7. stanowiska ekspedycji potraw i napojów (jedno stanowisko dla sześciu uczniów), wyposażone w: zlewozmywak z instalacją zimnej i ciepłej wody, stół do ekspedycji potraw oraz komplet naczyń i drobnego sprzętu kuchennego, wagę, kuchenkę mikrofalową, podgrzewacze do potraw i talerzy,
   8. stanowiska mycia naczyń (jedno stanowisko dla sześciu uczniów), wyposażone w: zlewozmywak trzykomorowy z instalacją zimnej i ciepłej wody, pojemniki na odpadki, zmywarkę do naczyń, sprzęt i środki do mycia i dezynfekcji, szafki do naczyń;
   ponadto warsztaty szkolne powinny być wyposażone w: urządzenia chłodnicze oraz pomieszczenia magazynowe, wyposażone w urządzenia do przechowywania żywności, salę konsumencką, wyposażoną w: stoły, krzesła, bieliznę i zastawę stołową, tace oraz elementy do dekoracji stołów, kosze na odpady, apteczkę, instrukcje obsługi maszyn i urządzeń, procedury i instrukcje stanowiskowe systemów zapewniania jakości i bezpieczeństwa zdrowotnego żywności, receptury potraw, karty potraw i napojów.

Kształcenie praktyczne może odbywać się w: pracowniach i warsztatach szkolnych, placówkach kształcenia ustawicznego, placówkach kształcenia praktycznego lub podmiotach stanowiących potencjalne miejsce zatrudnienia absolwentów szkół kształcących w zawodzie.

4. Minimalna liczba godzin kształcenia zawodowego¹⁾

¹⁾ W szkole liczbę godzin kształcenia zawodowego należy dostosować do wymiaru godzin określonego w przepisach w sprawie ramowych planów nauczania w szkołach publicznych, przewidzianego dla kształcenia zawodowego, zachowując minimalną liczbę godzin wskazanych w tabeli odpowiednio dla efektów kształcenia: wspólnych dla wszystkich zawodów i wspólnych dla zawodów w ramach obszaru kształcenia stanowiących podbudowę do kształcenia w zawodzie lub grupie zawodów oraz właściwych dla kwalifikacji wyodrębnionych w zawodzie.

5. MOŻLIWOŚCI UZYSKIWANIA DODATKOWYCH KWALIFIKACJI W ZAWODACH W RAMACH OBSZARU KSZTAŁCENIA OKREŚLONEGO W KLASYFIKACJI ZAWODÓW SZKOLNICTWA ZAWODOWEGO

Absolwent szkoły kształcącej w zawodzie kucharz po potwierdzeniu kwalifikacji TG.07. Sporządzanie potraw i napojów może uzyskać dyplom potwierdzający kwalifikacje w zawodzie technik żywienia i usług gastronomicznych po potwierdzeniu dodatkowo kwalifikacji TG.16. Organizacja żywienia i usług gastronomicznych oraz uzyskaniu wykształcenia średniego lub średniego branżowego.