1. CELE KSZTAŁCENIA W ZAWODZIE

Absolwent szkoły kształcącej w zawodzie elektryk powinien być przygotowany do wykonywania następujących zadań zawodowych:

1. wykonywania i uruchamiania instalacji elektrycznych na podstawie dokumentacji technicznej;
2. montowania i uruchamiania maszyn i urządzeń elektrycznych na podstawie dokumentacji technicznej;
3. wykonywania konserwacji instalacji, maszyn i urządzeń elektrycznych.

2. EFEKTY KSZTAŁCENIA

Do wykonywania wyżej wymienionych zadań zawodowych niezbędne jest osiągnięcie zakładanych efektów kształcenia, na które składają się:

1. efekty kształcenia wspólne dla wszystkich zawodów;

   (BHP). Bezpieczeństwo i higiena pracy
   Uczeń:

   1. rozróżnia pojęcia związane z bezpieczeństwem i higieną pracy, ochroną przeciwpożarową, ochroną środowiska i ergonomią;
   2. rozróżnia zadania i uprawnienia instytucji oraz służb działających w zakresie ochrony pracy i ochrony środowiska w Polsce;
   3. określa prawa i obowiązki pracownika oraz pracodawcy w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy;
   4. przewiduje zagrożenia dla zdrowia i życia człowieka oraz mienia i środowiska związane z wykonywaniem zadań zawodowych;
   5. określa zagrożenia związane z występowaniem szkodliwych czynników w środowisku pracy;
   6. określa skutki oddziaływania czynników szkodliwych na organizm człowieka;
   7. organizuje stanowisko pracy zgodnie z obowiązującymi wymaganiami ergonomii, przepisami bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej i ochrony środowiska;
   8. stosuje środki ochrony indywidualnej i zbiorowej podczas wykonywania zadań zawodowych;
   9. przestrzega zasad bezpieczeństwa i higieny pracy oraz stosuje przepisy prawa dotyczące ochrony przeciwpożarowej i ochrony środowiska;
   10. udziela pierwszej pomocy poszkodowanym w wypadkach przy pracy oraz w stanach zagrożenia zdrowia i życia.

   (PDG). Podejmowanie i prowadzenie działalności gospodarczej
   Uczeń:

   1. stosuje pojęcia z obszaru funkcjonowania gospodarki rynkowej;
   2. stosuje przepisy prawa pracy, przepisy prawa dotyczące ochrony danych osobowych oraz przepisy prawa podatkowego i prawa autorskiego;
   3. stosuje przepisy prawa dotyczące prowadzenia działalności gospodarczej;
   4. rozróżnia przedsiębiorstwa i instytucje występujące w branży i powiązania między nimi;
   5. analizuje działania prowadzone przez przedsiębiorstwa funkcjonujące w branży;
   6. inicjuje wspólne przedsięwzięcia z różnymi przedsiębiorstwami z branży;
   7. przygotowuje dokumentację niezbędną do uruchomienia i prowadzenia działalności gospodarczej;
   8. prowadzi korespondencję związaną z prowadzeniem działalności gospodarczej;
   9. obsługuje urządzenia biurowe oraz stosuje programy komputerowe wspomagające prowadzenie działalności gospodarczej;
   10. planuje i podejmuje działania marketingowe prowadzonej działalności gospodarczej;
   11. optymalizuje koszty i przychody prowadzonej działalności gospodarczej.

   (JOZ). Język obcy ukierunkowany zawodowo
   Uczeń:

   1. posługuje się zasobem środków językowych (leksykalnych, gramatycznych, ortograficznych oraz fonetycznych), umożliwiających realizację zadań zawodowych;
   2. interpretuje wypowiedzi dotyczące wykonywania typowych czynności zawodowych artykułowane powoli i wyraźnie, w standardowej odmianie języka;
   3. analizuje i interpretuje krótkie teksty pisemne dotyczące wykonywania typowych czynności zawodowych;
   4. formułuje krótkie i zrozumiałe wypowiedzi oraz teksty pisemne umożliwiające komunikowanie się w środowisku pracy;
   5. korzysta z obcojęzycznych źródeł informacji.

   (KPS). Kompetencje personalne i społeczne
   Uczeń:

   1. przestrzega zasad kultury i etyki;
   2. jest kreatywny i konsekwentny w realizacji zadań;
   3. przewiduje skutki podejmowanych działań;
   4. jest otwarty na zmiany;
   5. potrafi radzić sobie ze stresem;
   6. aktualizuje wiedzę i doskonali umiejętności zawodowe;
   7. przestrzega tajemnicy zawodowej;
   8. potrafi ponosić odpowiedzialność za podejmowane działania;
   9. potrafi negocjować warunki porozumień;
   10. współpracuje w zespole.

   (OMZ). Organizacja pracy małych zespołów (wyłącznie dla zawodów nauczanych na poziomie technika)
   Uczeń:

   1. planuje pracę zespołu w celu wykonania przydzielonych zadań;
   2. dobiera osoby do wykonania przydzielonych zadań;
   3. kieruje wykonaniem przydzielonych zadań;
   4. ocenia jakość wykonania przydzielonych zadań;
   5. wprowadza rozwiązania techniczne i organizacyjne wpływające na poprawę warunków i jakość pracy;
   6. komunikuje się ze współpracownikami.
2. efekty kształcenia wspólne dla zawodów w ramach obszaru elektryczno-elektronicznego, stanowiące podbudowę do kształcenia w zawodzie lub grupie zawodów PKZ(EE.g);

   PKZ(EE.g) Umiejętności stanowiące podbudowę do kształcenia w zawodach: monter sieci telekomunikacyjnych, elektronik, elektromechanik, elektryk, technik sieci telekomunikacyjnych, technik teleinformatyk, technik elektronik, technik elektryk, technik elektroniki i informatyki medycznej, technik szerokopasmowej komunikacji elektronicznej

   Uczeń:

   1. posługuje się pojęciami z dziedziny elektrotechniki i elektroniki;
   2. opisuje zjawiska związane z prądem stałym i zmiennym;
   3. interpretuje wielkości fizyczne związane z prądem stałym i zmiennym;
   4. stosuje prawa elektrotechniki do obliczania i szacowania wartości wielkości elektrycznych w obwodach elektrycznych i układach elektronicznych;
   5. rozpoznaje elementy oraz układy elektryczne i elektroniczne;
   6. sporządza schematy układów elektrycznych i elektronicznych;
   7. rozróżnia parametry elementów oraz układów elektrycznych i elektronicznych;
   8. posługuje się rysunkiem technicznym podczas prac montażowych i instalacyjnych;
   9. dobiera narzędzia i przyrządy pomiarowe oraz wykonuje prace z zakresu montażu mechanicznego elementów i urządzeń elektrycznych i elektronicznych;
   10. wykonuje prace z zakresu obróbki ręcznej;
   11. określa funkcje elementów i układów elektrycznych i elektronicznych na podstawie dokumentacji technicznej;
   12. wykonuje połączenia elementów i układów elektrycznych oraz elektronicznych na podstawie schematów ideowych i montażowych;
   13. dobiera metody i przyrządy do pomiaru parametrów układów elektrycznych i elektronicznych;
   14. wykonuje pomiary wielkości elektrycznych elementów, układów elektrycznych i elektronicznych;
   15. przedstawia wyniki pomiarów i obliczeń w postaci tabel;
   16. posługuje się dokumentacją techniczną, katalogami i instrukcjami obsługi oraz przestrzega norm w tym zakresie;
   17. stosuje programy komputerowe wspomagające wykonywanie zadań.
3. efekty kształcenia właściwe dla kwalifikacji wyodrębnionych w zawodzie elektryk opisane w części II:

   EE.05. Montaż, uruchamianie i konserwacja instalacji, maszyn i urządzeń elektrycznych

   1. Montaż, uruchamianie i konserwacja instalacji elektrycznych

   Uczeń:

   1. rozpoznaje układy sieciowe i środki ochrony przeciwporażeniowej;
   2. rozróżnia przewody i kable elektroenergetyczne;
   3. rozpoznaje sprzęt i osprzęt instalacyjny;
   4. rozpoznaje źródła światła i oprawy oświetleniowe;
   5. określa parametry techniczne instalacji elektrycznych i sprzętu instalacyjnego;
   6. wykonuje instalacje elektryczne w budynkach mieszkalnych i przemysłowych zgodnie z dokumentacją;
   7. sporządza schematy ideowe i montażowe instalacji elektrycznej;
   8. trasuje przebiegi przewodów i rozmieszczenie osprzętu instalacyjnego na podstawie dokumentacji;
   9. dobiera narzędzia do wykonywania montażu i demontażu instalacji elektrycznych w różnych technologiach;
   10. wykonuje połączenia między podzespołami elektrycznymi na podstawie dokumentacji;
   11. sprawdza poprawność działania instalacji elektrycznej i środków ochrony przeciwporażeniowej po montażu;
   12. przeprowadza oględziny instalacji elektrycznych;
   13. lokalizuje usterki występujące w instalacjach elektrycznych;
   14. dobiera części zamienne elementów instalacji elektrycznej na podstawie danych katalogowych;
   15. wykonuje wymianę uszkodzonych elementów instalacji elektrycznych;
   16. wykonuje pomiary parametrów instalacji elektrycznych;
   17. wykonuje prace konserwacyjne instalacji elektrycznych zgodnie z dokumentacją.

   2. Montaż i uruchamianie maszyn i urządzeń elektrycznych

   Uczeń:

   1. klasyfikuje maszyny i urządzenia elektryczne według określonych kryteriów;
   2. rozpoznaje maszyny i urządzenia elektryczne oraz ich elementy;
   3. rozróżnia materiały konstrukcyjne stosowane w maszynach i urządzeniach elektrycznych;
   4. określa parametry techniczne maszyn i urządzeń elektrycznych;
   5. rozróżnia parametry elementów i podzespołów maszyn i urządzeń elektrycznych;
   6. określa funkcje elementów i podzespołów stosowanych w maszynach i urządzeniach elektrycznych;
   7. rozpoznaje układy zasilania i sterowania maszyn i urządzeń elektrycznych oraz ich elementy;
   8. odczytuje i sporządza szkice oraz schematy maszyn i urządzeń elektrycznych;
   9. dobiera narzędzia do montażu i demontażu maszyn i urządzeń elektrycznych;
   10. wykonuje montaż mechaniczny podzespołów elektrycznych i elektronicznych;
   11. montuje układy zasilania, sterowania, regulacji oraz zabezpieczenia maszyn i urządzeń elektrycznych na podstawie dokumentacji;
   12. dokonuje uruchomienia maszyn i urządzeń elektrycznych po montażu;
   13. sprawdza zgodność wykonanych prac montażowych z dokumentacją.

   3. Konserwacja maszyn i urządzeń elektrycznych

   Uczeń:

   1. posługuje się dokumentacją w trakcie prac konserwacyjnych;
   2. przeprowadza oględziny maszyn i urządzeń elektrycznych;
   3. lokalizuje usterki występujące w maszynach i urządzeniach elektrycznych;
   4. dobiera części zamienne maszyn i urządzeń elektrycznych na podstawie danych katalogowych;
   5. wykonuje wymianę zużytych lub uszkodzonych elementów i podzespołów maszyn i urządzeń elektrycznych;
   6. wykonuje wymianę uszkodzonych elementów układów sterowania i zabezpieczeń maszyn i urządzeń elektrycznych;
   7. wykonuje pomiary parametrów maszyn i urządzeń elektrycznych;
   8. sprawdza działanie maszyn i urządzeń elektrycznych po czynnościach konserwacyjnych.

3. WARUNKI REALIZACJI KSZTAŁCENIA W ZAWODZIE

Szkoła podejmująca kształcenie w zawodzie elektryk powinna posiadać następujące pomieszczenia dydaktyczne:

1. pracownię elektrotechniki i elektroniki, wyposażoną w:
   1. stanowiska pomiarowe, zawierające stoły laboratoryjne (jedno stanowisko dla dwóch uczniów) zasilane napięciem 230/400 V prądu przemiennego, zapewniające ochronę przeciwporażeniową, przeciwprzepięciową oraz wyposażone w wyłączniki awaryjne stanowiskowe i wyłącznik awaryjny centralny;
   2. zasilacze stabilizowane napięcia stałego, autotransformatory, generatory funkcyjne;
   3. przyrządy pomiarowe analogowe i cyfrowe, oscyloskopy;
   4. zestawy elementów elektrycznych i elektronicznych, przewody i kable elektryczne;
   5. trenażery z układami elektrycznymi i elektronicznymi przystosowane do pomiarów;
   6. stanowiska komputerowe (jedno stanowisko dla dwóch uczniów) z oprogramowaniem umożliwiającym symulację pracy układów elektrycznych i elektronicznych;
2. pracownię montażu i konserwacji maszyn i urządzeń elektrycznych, wyposażoną w:
   1. stanowiska do obróbki ręcznej metali i tworzyw sztucznych (jedno stanowisko dla jednego ucznia), przyrządy do pomiaru wielkości geometrycznych;
   2. stanowiska montażowe (jedno stanowisko dla dwóch uczniów) zasilane napięciem 230/400 V prądu przemiennego, zabezpieczone ochroną przeciwporażeniową i przeciwprzepięciową oraz wyposażone w wyłączniki awaryjne stanowiskowe i wyłącznik awaryjny centralny, przystosowane do demontażu i montażu z podzespołów maszyn i urządzeń elektrycznych, układów sterowania, regulacji i zabezpieczeń;
   3. autotransformatory jednofazowe i trójfazowe;
   4. przyrządy pomiarowe analogowe i cyfrowe, w tym mierniki rezystancji izolacji, mierniki prędkości obrotowej;
   5. maszyny i urządzenia elektryczne przystosowane do pomiarów;
   6. układy elektronicznego sterowania maszynami i urządzeniami elektrycznymi (jedno stanowisko dla dwóch uczniów);
   7. stanowiska komputerowe (jedno stanowisko dla dwóch uczniów) z oprogramowaniem umożliwiającym tworzenie dokumentacji technicznej oraz symulacje pracy maszyn i urządzeń elektrycznych.
3. pracownię montażu i konserwacji instalacji elektrycznych, wyposażoną w:
   1. stanowiska do obróbki ręcznej metali i tworzyw sztucznych (jedno stanowisko dla jednego ucznia);
   2. przyrządy do pomiaru wielkości geometrycznych; stanowiska wyposażone w ażurowe lub drewnopodobne ściany o wymiarach ok. 1,6 m x 2 m (jedno stanowisko dla dwóch uczniów), zasilane napięciem 230/400 V prądu przemiennego, zabezpieczone ochroną przeciwporażeniową i przeciwprzepięciową oraz wyposażone w wyłączniki awaryjne stanowiskowe i wyłącznik awaryjny centralny, przystosowane do montażu różnego rodzaju instalacji elektrycznych;
   3. przyrządy pomiarowe analogowe i cyfrowe, w tym mierniki rezystancji izolacji, mierniki parametrów instalacji elektrycznych, liczniki energii elektrycznej;
   4. stanowiska komputerowe (jedno stanowisko dla dwóch uczniów) z oprogramowaniem umożliwiającym tworzenie dokumentacji technicznej instalacji elektrycznych.

Ponadto każda pracownia powinna posiadać stanowisko komputerowe dla nauczyciela podłączone do sieci lokalnej z dostępem do Internetu, z drukarką i ze skanerem, projektorem multimedialnym oraz wizualizerem.

Kształcenie praktyczne może odbywać się w: pracowniach szkolnych, placówkach kształcenia ustawicznego, placówkach kształcenia praktycznego oraz podmiotach stanowiących potencjalne miejsca zatrudnienia absolwentów szkół kształcących w zawodzie.

4. Minimalna liczba godzin kształcenia zawodowego¹⁾

¹⁾ W szkole liczbę godzin kształcenia zawodowego należy dostosować do wymiaru godzin określonego w przepisach w sprawie ramowych planów nauczania w szkołach publicznych, przewidzianego dla kształcenia zawodowego, zachowując minimalną liczbę godzin wskazanych w tabeli odpowiednio dla efektów kształcenia: wspólnych dla wszystkich zawodów i wspólnych dla zawodów w ramach obszaru kształcenia stanowiących podbudowę do kształcenia w zawodzie lub grupie zawodów oraz właściwych dla kwalifikacji wyodrębnionych w zawodzie.

5. MOŻLIWOŚCI UZYSKIWANIA DODATKOWYCH KWALIFIKACJI W ZAWODACH
   W RAMACH OBSZARU KSZTAŁCENIA OKREŚLONEGO W KLASYFIKACJI ZAWODÓW SZKOLNICTWA ZAWODOWEGO

Absolwent szkoły kształcącej w zawodzie elektryk po potwierdzeniu kwalifikacji EE.05. Montaż, uruchamianie i konserwacja instalacji, maszyn i urządzeń elektrycznych może uzyskać dyplom potwierdzający kwalifikacje w zawodzie technik elektryk po potwierdzeniu dodatkowo kwalifikacji EE.26. Eksploatacja maszyn, urządzeń i instalacji elektrycznych oraz uzyskaniu wykształcenia średniego lub średniego branżowego.